پوست یکی از اعضاء مهم بدن انسان است که نه تنها اعضاء بدن را در برمی گیرد و به عنوان پوشش عمل می کند بلکه وظایف دیگری نیز به عهده دارد که برخی از آنها عبارتند از :
کنترل و ثابت نگه داشتن دمای بدن) مثلاً با عرق کردن گرمای بدن دفع می شود(دفع مواد زائد از طرق عرق کردن دفاع از بدن در برابر عوامل بیماریزا جذب اشعۀ ماوراء بنفش و سنتز ویتامین D در صورتی که اصول و مراقبت های بهداشتی پوست رعایت نشود بیماریها و عوارض مختلفی ممکن است پوست را تهدید کند مثل جوش یا آکنه ، زردزخم ، کهیر ، سوختگی ، گال جرب زگیل ، سالک ، بیماریهای قارچی و …. برخی از این عوارض در اثر تماس پوست با مواد شیمیایی و در محیطهای کاری به وجود می آیند مثل درماتیت ها حساسیت های پوستی و …
برای پیشگیری از عوارض فوق می بایست اصول بهداشت فردی را در مورد پوست به کار گرفت و از آن مراقبت کرد.
مراقبت از پوست
رژیم غذایی صحیح و سرشار از ویتامین ها ، تمیزنگهداشتن پوست بدن ، پرهیز از مصرف مواد آلرژی زا ،جلوگیری از به وجود آمدن هر گونه زخم و خراش ، اجتناب ازآفتاب زدگی ، خودداری از مصرف هر گونه داروی پوستی بدون تجویز پزشک ، دوری از گرد و غبار و برخورداری از بهداشت خوب از اصول مهم در پیشگیری از بیماریهای پوستی است.
نظافت و پاکیزگی سمبل همه ادیان آسمانی بوده و استحمام وسیله ای مؤثر برای چنین منظوری است . استحمام و نظافت پوست ، بوی نامطبوع بدن را از بین می برد ، باعث تسکین و آرامش عمومی می شود و احساس شادی را در انسان ایجاد می کند . در مورد دفعات حمام کردن ، نمی توان عددی منظور نمود . حمام روزانه یا یک روز در میان هر دو مقبول است . مهم آن است
که پوست تمیز باشد و بوی آلودگی و عرق از آن استشمام نگردد . برای بهترین نتیجه ، بایستی از آب ولرم که درجه حرارت آن از حرارت بدن تجاوز ننماید استفاده نمود . ضمناً بایستی صابون متناسب با نوع پوست انتخاب نموده و از استعمال صابون و پاک کننده های خیلی معطرخودداری شود.
شما بدون شک تاکنون طرز صحیح شستن دست ها را آموخته اید . با این همه چندراهنمایی برای مراقبت از دست ها مناسب میباشد.
وقتی دست خود را می شویید پس از صابون زدن ، آنهارا کاملاً آب بکشید . به طوری که هیچ صابون یا کف آن روی دست باقی نماند . به هیچ وجه اجازه ندهید که صابون یا پاک کننده دیگری روی دست خشک بشود ، زیرا ماده قلیائی موجود در صابون و سایر پاک کننده ها باعث خشکی و خراب شدن پوست دست می شوند . پس ازشستشو می توانید دست ها را با لوسیون یا کرم مخصوص دست ماساژ دهید . اساس این لوسیون ها ممکن است گلیسرین یا لانولین باشد که این مواد رطوبت را نگه می دارند و از تبخیر سریع رطوبت پوس ت جلوگیری می کنند . لوسیونهای دست پوست را تغذیه نمی کنند اما مانع خشکی زیاد و ترکیدن آن می شوند.
مواد پاک کننده مصنوعی بیش از صابونها ، چربی پوست را می گیرند و حتی به نظر می رسد که کار ساختن لیپیدهای جلدی را به وسیله غدد چربی به تأخیر می اندازند . هم چنین مواد پاک کننده جدید ، به کراتین اپیدرم می چسبند و ماهیت آن را تغییر می دهند . به این ترتیب پوست به راحتی میکروب ها و انواع سموم را از خود عبور می دهند و از این رو تعجب آور نیست که برروی یک پوشش جلدی که تمام زمینه های دفاعی خود را از دست داده است اگزما ظاهر شود.
مصرف بیش از حد مواد پاک کننده مصنوعی ابتدا پوست را خشک و زبر می کند . مدت های طولانی مشخصه دیگری به چشم نمی خورد و بعد دست ها قرمز می شود و ترک های کوچک در کناره های انگشتان و در محل تا شدن بند انگشتان ظاهر می گردند . بنابراین اگر می خواهید موا د شستشودهنده به دستان شما آسیبی نرساند . تا جایی که ممکن است بجای پودرهای شستشو مایع شستشو مصرف کنید زیرا پوست را کمتر تحریک می کند.
حتی الامکان از دستکش های آستردار استفاده کنید تا دست شما عرق نکند.
پوست پا شامل تعداد زیادی غده عرقی است و عرق زیادی ترشح می کند لذا شستشوی روزانه آن ها لازم و ضروری است.
برای یک فرد جوراب و کفش های مناسب متعدد نیاز است تا به موقع بتوان آنها را عوض نموده و شست . کفش باید راحت بوده و برای پا فشاری ایجاد نکند . کفش های تنگ و نوک باریک سبب ایجاد ناراحتی و تغییر شکل پا می شود . به عنوان مثال میخچه یکی ازناراحتی هایی است که در اثر راحت نبودن کفش ایجاد می شود.
تراشیدن صورت و موهای زائد بدن می بایست با تیغ و وسایل شخصی صورت گیرد تا خطر سرایت عفونت جلدی به اشخاص دیگر ازبین برود.
هر گونه خراش و زخم و سوختگی پوست باید فوراً مداوا شود تا از عفونت و سرایت آن جلوگیری کند.
جوش هایی که نواحی بینی و اطراف لب بالا به وجود می آیند را نباید فشار داد و آنها را ترکاند چون اعصاب این نواحی مستقیماً به مغزمی روند و می تواند به مغز آسیب برساند.
اگر جوش می ترکد می بایست اطراف آنرا با آب گرم و صابون شست و خوب خشک نمود و سپس با الکل آنرا را ضد عفونی کرد .
متأسفانه هیچ راه مطمئنی برای معالجه جوش ها وجود ندارد ولی رعایت نکات عمومی زیر در این مورد بسیار مفید خواهد بود.
جوش ها را فشار ندهید هر روز چهار و پنج بار محل جوش ها را خوب با آب و صابون بشوئید و سپس به دقت خشک کنید پس از شست و شو برای ضد عفونی محل جوش ها از الکل استفاده کنید کاملاً مراقب غذای خود باشید و از سبزی های تازه ، میوه و شیر استفاده کنید از خوردن غذاهای چرب ، غذاهای سرخ شده و شیرینی بپرهیزید.
به قدر کافی استراحت و ورزش کنید . و تا حد ممکن از نگرانی پرهیز کنید. اگر با انجام این دستورات معالجه نشدید به پزشک مراجعه کنید.
عرق کردن :
عرق کردن عمل طبیعی بدن انسان است ، چیزی را که باید از آن جلوگیری نمود بوی نامطبوع عرق بدن است نه خود عرق کردن . عرق کردن عبارتست از خروج مواد زائد بدن به وسیله غده های مخصوص عرق از سوراخهای پوست بدن ، که به کنترل درجه حرارت بدن کمک می کند . مقدار عرق کردن در هوای گرم ، فعالیت های بدنی ، خستگی ، هیجان ، ناراحتی های عصبی ، لباس کلفت یا تنگ ، تب و …. زیاد تر می شود . عرق در واقع وقتی به سطح پوست می رسد بدون باکتریهای موجود در سطح پوست باعث شکسته شدن مولکولهای چربی و روغن های موجود در سطح پوست می شوند و آنان را به موادی که دارای بوی نامطبوع هستند تبدیل می کنند . این باکتریها همیشه در سطح پوست موجودند اگر چه شستن با آب و صابون از مقدار آنها کم می کند ولی پس از چند ساعت باکتری ها مجدداً جمع شده و مقدار آنها به حد معمول برمی گردد . مخلوط عرق ، چرک و روغن های پوست بهترین محل برای پرورش باکتریها هستند و بوی نامطبوع عرق تحت این شرایط زیادتر می شود.
موهای ز یر بغل محل مناسبی برای جمع شدن و مخفی ماندن عرق می باشد و باعث زیاد شدن بو و باقی ماندن آن می شود . همچنین در زیر بغل غده های ترشح کننده چربی زیاد است و این غده ها مواد لازم برای شکسته شدن به وسیله باکتری ها و ایجاد مواد مولد بو را فراهم می سازند . عرق کردن در نقاط مسدود بدن که هوا جریان ندارد و رطوبت به سرعت تبخیر نمی شود ایجاد اشکال مخصوصی می نماید و بدین جهت بوی نامطبوع عرق در نقاطی از بدن مانند زیر بغل ، لای پا و لای انگشتان بیشتر است . شدت و مشخصات عرق در اشخاص مختلف متفاوت است حتی در دورانی که فعالیت غده های بدن در حداکثر شدت خود قرار دارد ) از زمان بلوغ تا میان سالی ( اختلاف قابل توجهی بین میزان عرق کردن یک شخص با شخص دیگر موجود است بدن یک نفر ممکن است دارای بوی عرق بسیاری باشد ولی خود او آن را حس نکند زیرا حس بویایی وی به علت خستگی ، بوی بد را حس ننمو ده آن را تشخیص نمی دهد و به عبارت دیگر به آن عادت میکند.
برای جلوگیری از بوی عرق بایستی چهار روش ساده را مراعات نمود:
شستن یا حمام کردن روزانه ، پاک کردن موهای زیربغل ، عوض کردن مرتب لباس های زیر ، استعمال ضد بوها .