راهنمای خط تولید آب معدنی
آب معدنی، محصول بسته بندی شده آب گوارا قابل شربی است با ویژگیهای فیزیکیشیمیایی میکروبیولوژی تعریف شده
که مستقیما از چشمه و یا نقاط حفر شده از طبقات زیرزمینی بدست میآید
دارای خواص بهداشتی و درمانی باشد و در معرض هیچگونه پالایش خارج از
استانداردهای مربوطه قرار نگیرد و در محل چشمه و یا منابع آبی مربوطه در شرایط خاص بهداشتی،
بسته بندی گردد.
آب معدنی گازدار:
آبی است که پس تصفیههای لازم و بسته بندی مقدار گاز آن برابر با مقدار گازی باشد
که آب در مظهر چشمه دارد.
آب معدنی بدون گاز:
آب معدنی است که پس از تصفیه و بسته بندی فاقد گاز کربنیک مازاد
بر مقدار لازم جهت نگاهداری املاح بیکربنات موجود و یا گازهای دیگر باشد.
آب معدنی گازدار شده:
آب معدنی است که پس از تصفیههای لازم از منبع دیگری گازکربنیک به آن اضافه شود.
آبهای معدنی، از چشمههای طبیعی یا چشمهایی که مصنوعا ایجاد شدهاند،
جریان دارند و آنها را در همان سرچشمه در ظرف مخصوصی پر میکنند و برای مصرف حمل مینمایند.
آب چشمهها بطور کلی دارای نمکهایی هستند که در موقع عبور آب از سطح زمین در آن حل شده
ولی آب مقطر فاقد این نمکهاست.
مقدار این نمکها در آبهای معدنی بمراتب زیادتر و لااقل به یک در هزار میرسد.
آب معدنی باید در محل نزدیک به چشمه و در ظروف غیرقابل نفوذ پذیر بسته بندی گردد
حجم مجاز ظروف حداکثر ۴ لیتر میباشد که به نوع ترکیبات شیمیایی آب و ظرف بستگی دارد.
آب معدنی باید دارای برچسبی با مشخصات زیر میباشد:
۱) آب معدنی طبیعی
۲) وزن خالص با حجم محتوی در سیستم کشوری که فرآورده در آن به فروش میرسد.
۳) نام و نشان کارخانه تولید کننده (علامت کارخانه تولید کننده) نام و محل چشمه
۴) مواد متشکل (نتایج آزمایش فیزیکی و شیمیایی)
۵) ذکر آب معدنی گازدار و یا گازدار شده
۶) برچسب ترکیبات خاص آب معدنی یک یا چند مورد از عبارات زیر باید در محلی نزدیک به نام آب معدنی نوشته شود.
الف) قلیائی: چنانچه آب معدنی حاوی مقدار بیشتر از ۶۰۰ میلی گرم در لیتر بیکربنات باشد.
ب) اسیدی: چنانچه آب معدنی حاوی مقادیر ۲۵۰ میلی گرم در لیتر گاز کربنیک آزاد باشد.
ج) نمکین: چنانچه آب معدنی محتوی بیشتر از ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر نمک طعام باشد.
د) محتوی فلوئور: چنانچه مقدار فلوئور آب معدنی بیشتر از ۱ میلی گرم در لیتر باشد.
ه) محتوی آهن: چنانچه مقدار آهن آب بیشتر از ۵ میلی گرم در لیتر نمک باشد.
افزایش تقاضا
افزایش تقاضا برای آب و اوج گیری رقابت بین مصرف کنندگان مختلف موجب شده
انسان برای ایجاد موازنه و تعادل بین توزیع نیازها و منابع آب موجود مستقیما
در وضعیت طبیعی رودخانهها دخالت کند و با ایجاد تاسیسات گوناگون دخیره و
توزیع آب، شرایط طبیعی را به منظور تامین نیازهای خود تغییر دهد از طرف دیگر
نیاز به توسعه در کلیه شئون اقتصادی جامع باعث شده طرحهای مختلف توسعه منابع
آب در یک ناحیه جغرافیایی و در سطح حوزه آبریز متمرکز شوند و از سوی دیگر
موضوع انتقال بین حوزههای آب برای تامین یا حفظ شرایط توسعه اجتماعی – اقتصادی
در حوزههای کم آب مطرح گردد.
چرخه آب کره زمین نشان میدهد که سالانه به طور متوسط حدود ۵۷۶۰۰ میلیارد
مترمکعب حجم آب از سطح کره زمین تبخیر میشود و به همان میزان نزولات
جوی در سطح این کره فرو میریزد – مقادیر تبخیر و بارندگی اقیانوسها و خشکیها با هم برابر نیستند.
میزان تبخیر
میزان تبخیر متوسط از سطح اقیانوسها نزدیک به ۵۰۴۰۰۰ میلیارد مترمکعب در سال است
در حالی که تنها حدود ۴۵۸۰۰۰ میلیاد لیتر مکعب بارندگی بر روی آنها میبارد.
تفاضل این دو رقم یعنی حدود ۴۶۰۰۰ میلیارد متر مکعب به صورت تودههای ابر
به سوی خشکیها حرکت نموده همراه با ۷۲۰۰۰ میلیارد مترمکعب تبخیر و
تعرق سالانه در اینها جمعا ۱۱۸۰۰۰ میلیارد متر مکعب بارندگی بر روی خشکیها را به وجود میآورد.
در عوض سالانه نزدیک به همین میزان یعنی حدود ۴۶۰۰۰ میلیارد متر مکعب جریان
سطحی و زیرزمینی از خشکیها به اقیانوسها و دریاها وارد میشود
و چرخه آب در طبیعت کم و بیش به همین ترتیب طی سالهای مختلف تکرار میشود. متوسط بارندگی
سالیانه ایران ۲۵۱ میلیمتر است که اختلاف قابل توجهی با متوسط بارندگی
هر یک از قارهها دارد و تنها با بارندگی کشورهای نیمه خشک و صحرایی برخی
از قارهها قابل مقایسه میباشد این مقایسه نشان میدهد که متوسط بارندگی در سطح
کشور ایران (۸۳۱ میلیمتر و ۳۳ درصد متوسط بارندگی در قاره آسیا (۷۳۲ میلیمتر) میباشد.
متوسط سالانه ریزش
متوسط سالانه ریزشهای جوی در سطح کشور حدود ۴۱۳ میلیارد مترمکعب برآورد میشود
و در حالی است که وسعت ایران ۲/۱ درصد مساحت خشکیها و ۳۵/۳ درصد مساحت قاره آسیا است
بدین ترتیب، حجم ریزشهای کشور تنها ۳۷/۰ درصد از کل ریزش جوی خشکیهای دنیا
و ۲۹/۱ درصد حجم بارشهای قاره آسیا است یعنی کمتر از ۱۳ آنچه نسبت به وسعت کشور،
سهم متوسط ایران بارندگی خشکیهای کره زمین تلقی میشود.
سهم ایران از موجودی آب کره زمین با کسر کردن حجم آب تبخیر شده از کل بارندگی
مجموع جریانهای سطحی و زیرزمینی کشور برابر ۱۱۷ تا حداکثر ۱۲۰ میلیارد
مترمکعب برآورد شده است مقایسه این مقدار آب با حجم امکانات بالقوه منابع آب قارهها تفاوتهای
بارزتری را نشان میدهد.
چنانچه مجموع جریانهای سطحی و زیرزمینی بر وسعت کن خشکیهای جهانی تقسیم شده
متوسط سالانه برای هر هکتار از خشکیها ی کره زمین حدود ۲۹۷۵ مترمکعب
و برای قاره آسیا ۳۰۰۰ مترمکعب و برای ایران فقط ۷۱۴ مترمکعب آب برای هر هکتار در سال است
به عبارت دیگر سهم امکانات بالقوه منابع آب در ایران کمتر از یک چهارم سهم آبی میباشد
که به طور متوسط به هر هکتار زمین در دنیا و یا قاره آسیا تعلق میگیرد.
بر اساس آمارهای سازمان فائو ۹۷۵ درصد از ذخایر آب کره زمین را آبهای شور
اقیانوسها و دریاها تشکیل میدهد و تنها ۲۶ درصد از ذخایر آب کره زمین آبهای شیرین است
که قسمت عمده آن به صورت یخهای دائمی قطبی است.
ذخایر آب کره زمین
ذخایر آب کره زمینی کشور تا عمق ۵۰۰ متری حدود ۱۵۰۰ میلیارد مترمکعب برآورد شده
و با توجه به اینکه ضریب ذخیره در اعماق سریعا کاهش مییابد میزان ذخیره تا عمق ۵۰۰ متر
حداکثر دو برابر آن و معادل ۳۰۰۰ مترمکعب تخمین زده میشود. میزان ذخایر موجود
در دریاچه سدها (آب سطحی) و دریاچههای آب شیرین کشور در حدود ۴۳ میلیارد است
که حدود ۳۴% ذخایر دنیا در آبهای سطحی و دریاچههای آب شیرین کشور ما وجود دارد.
اگر امکانات بالقوه منابع آب نسبت به جمعیت مورد توجه قرار گیرد سهم هر نفر از
جمعیت ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیونی دنیا به طور متوسط ۷۶۰۰ مترمکعب در سال خواهد بود
توزیع نامتعادل امکانات بالقوه منابع آب در سطح کشور به ویژه در مورد جریانهای سطحی،
مشکل کنترل و انتقال آب از نقطهای به نقطه دیگر را نیز به موانع ذکر شده اضافه مینماید.
سهم ایران
سهم اندک ایران از موجودی آبهای شیرین کره زمین و مشکلات بهره برداری از آن
این واقعیت را مطرح میسازد که علاوه بر ضرورت صرفه جوئی باید روشهای مناسب
استفاده از آب شناسایی و به کار گرفته شود و از حداکثر پتانسیل آب موجود به صورت
بهینه با الگوهای جدید استفاده نمود.
همانگونه که در جداول قبلی نشان داده شده است میزان برداشت آب از چشمههای موجود
کشور در سال آبی ۷۱ – ۷۰ برابر با ۷۸ میلیارد مترمکعب بوده است در صورتی که
صرفا یک درصد از این منابع آبی دارای ویژگیهای خط تولید آب معدنی قابل قبول باشد
و قابلیت بسته بندی داشته باشد سالیانه ۷۰ میلیون مترمکعب آب یا ۳۵ میلیارد به
بطری ۵/۱ لیتری قابلیت بسته بندی و عرضه در بازارهای داخلی و خارجی را خواهیم داشت
در صورتی که در حال حاضر صرفا میزان تولید و بسته بندی و عرضه آب در سطح کشور
سالیانه کمتر از ۴ میلیارد لیتر یا ۲. ۶ میلیارد بطری ۱. ۵ لیتری میباشد.
شرح فرآیند خط تولید آب معدنی و تکنولوژیهای موجود
تکنولوژی و روشهای خط تولید آب معدنی را میتوان به دو بخش عمده تقسیم نمود.
الف) آماده سازی و سالم سازی و پر کردن آب معدنی
ب) تولید ظروف مورد نیاز جهت بسته بندی آب
در زیر به شرح روش تولید هر یک از دو بخش فوق اشاره میگردد.
آماده سازی و سالم سازی آب
در این قسمت خط تولید آب معدنی, آب معدنی هدایت شده از منابع آب مراحل زیر جهت انتقال
به خط پر کن آماده میگردد از آنجایی که بر اساس تعاریف انجام شده محصول آب معدنی،
آب طبیعی خارج شده از منابع آب (چشمه و یا چاه) میباشد که بدون هیچگونه تغییری در
ترکیبات شیمیایی آن در بطری پر شده باشد لذا جهت آماده سازی صرفا از مراحل زیر استفاده میگردد.
۱) انتقال آب از منابع آب:
در این مرحله با توجه به محل استقرار چشمه و یا آب زیرزمینی، آب از منابع مذکور به
صورت کاملا بهداشتی به منابع ذخیره آب هوایی و یا زیرزمینی، واحد منتقل میگردد
طی این مرحله ضمن ته نشینی مواد خارجی سنگین سعی میگردد از هر گونه آلودگی
جنبی آب جلوگیری به عمل آید.
۲) مخازن ذخیره آب:
جهت هدایت آب به مراحل مختلف و امکان ذخیره سازی آب در واحد معمولا از منابع
ذخیره هوایی یا زیرزمینی با توجه به ظرفیت خط تولید استفاده میگردد
این منابع ذخیره سازی به نحوی طراحی میگردند که از هر گونه آلودگیهای شیمیایی
و میکروبیولوژیک در آب جلوگیری نمایند.
۳) فیلتراسیون آب:
جهت حذف مواد معلق و شناور در آب فیلترهای شنی مناسب در این مرحله استفاده میشود
این فیلترها طوری طراحی میگردند که آب با فشار معینی از یک بستر شنی با سایزهای
متفاوت عبور داده میشود و مواد معلق آن حذف میگردد. این فیلترها با مکانیسم یکسان
به صورت مختلفی ساخته میشود که صرف نظر از نوع آن همگی دارای مکانیسم و کاربری یکسان هستند.
۴) تعدیل طعم، آب، رنگ و بو
جهت حذف هر گونه بو احتمالی در آب و همچنین حذف رنگهای احتمالی آن در این
مرحله آب از یک بستر کربن اکتیو عبور داده میشود که طی آن از هرگونه بو و رنگ غیر طبیعی
عاری میگردد. در این مرحله امکان افزودن انواع طعمها، ویتامینها، املاح و… میباشد.
۵) مرحله فیلتر اسیون نهایی آب
طی این مرحله آب از یک فیلتر کاتریجی به نام پولیشر عبور داده میشود با توجه به
اینکه مش این فیلتر بسیار بالا میباشد (در حدود ۱۴۰- ۱۳۰) میکرن آب از هر گونه
مواد معلق که با چشم غیر مسلح قابل رویت نمیباشد عاری میگردد این فیلترها با
مکانیسم یکسان به صورت مختلف ساخته میشوند.
۶) مرحله استریل کردن آب:
در این مرحله جهت حذف هر گونه آلودگی احتمالی میکروبیولوژیکی در آب و بهداشتی
کردن آن از یک سیستم (اشعه مادون بنفش) استفاده میشود در این مرحله آب با دبی
و فشار معینی از یک بستر نور عبور داده میشود که طی زمان مذکور هر گونه آلودگی میکروبیولوژیک
آن از بین رفته و آب صد در صد استریل و جهت شرب آماده میشود پس از این مرحله آب
به خط پرکن هدایت میگردد.
مرحله دوم:
پر کردن آب در بطری: در این مرحله آب طی مراحل زیر در بطری پر میگردد.
۱) ردیف کردن بطری:
طی این مرحله بطریهای خالی جهت هدایت به دستگاه فیلتر به صورت دستی و یا
ماشینی ردیف میگردند. در صورتی که این عملیات دستی انجام گیرد توسط نیروی انسانی
بطریهای خالی بر روی نوار نقاله انتقال بطری خالی قرار داده میشود در این روش
ماشینی با استفاده از یک دستگاه بطری به صورت خودکار بر روی نوار نقاله مربوطه
قرار گرفته و توسط یک نوار نقاله بادی به طرف دستگاه پر کن هدایت میگردند.
۲) شستشو بطری پر کردن و دربندی
طی این مرحله بطریها توسط یک دستگاه روتاری شستشو میگردند و سپس بطریها
جهت پر شدن به دستگاه پرکن هدایت شده و بعد از عملیات پر شدن بطری توسط یک دستگاه
در بندروتایی دربندی میگردند.
۳) برچسب زنی:
بطریها پر و دربندی شده توسط یک نوار نقاله به این دستگاه هدایت شده و برچسب زده میشود.
این مرحله نیز صرف نظر از نوع ماشین آلات انتخابی و میزان اتوماسیون آن دارای مکانیسم
کار یکسان میباشد.
۴) چاپ مشخصات تولید
در این مرحله بطریها ضمن عبور از یک دستگاه اطلاعات مورد نیاز از قبیل تاریخ تولید،
تاریخ انقضاء و سایر اطلاعات مورد نیاز بر روی قسمتی از بطری و یا درب آن چاپ مینماید.
۵) شیرینگ پک
طی این مرحله بطریها در ردیفهای مورد نظر که معمولا ۳دانشنامه علمی توتیا۲ تایی میباشند شیرینگ میگردند
این ماشین آلات نیز صرف نظر از نوع و اتوماسیون آن همگی دارای مکانیسم یکسانی میباشند
۶) PALLAT SHIRINK WAPPER
در نهایت پس از برچسب خوردن بطریها بصورت ۶ تایی بسته بندی میشوند.
در بسته بندی نهایی هربسته با استفاده از فیلم شیرینک بسته بندی میشود.
فیلم شیرینک فیلمی از جنس پلاستیک با جهت یافتگی معین است که پس از عملیات چاپ
به صورت تیوپ درآمده و بر روی بسته بندیها قرار گرفته و پس از ورود به داخل تونل شیرینک
با کمی حرارت جمع میشود و تمام محیط آنرا میپوشانند. در بسته بندی مقدار
فیلم شیرینک باید همیشه ۱۰ % بزرگتر از اندازه ظرف مورد نظر باشد.
بخش دوم – تولید بطری
در حال حاضر در کشورمان خط تولید آب معدنی ،
از بطری هایPET استفاده میکنند. طبق بررسیهای انجام شده و تماس با واحدهای بزرگ تولید کننده
آب معدنی (خط تولید آب معدنی) در کشور گرید بطری PET در اکثر این کارخانجات بصورت چیپس بوده
و با استفاده از دستگاههای موجود در کارخانه به بطری تبدیل میشود.
دراین واحد نیز بطری مورد نیاز توسط خود واحد تولید میگردد این بخش نیز جزئی
از خط تولید واحد محسوب میگردد.
تولید بطری میتواند به صورت تک مرحلهای و یا دو مرحلهای انجام گیرد
در واحدهایی که تولید بطری در یک مرحله انجام میگیرد عملیات تزریق
و عملیات فرم دادن بطری به طور متوالی در یک دستگاه انجام میگیرد
و پس از تزریق مواد اولیه (گرانول) بطری ساخته شده تحویل میگردد.
در واحدهایی که تولید بطری در دو مرحله انجام میگیرد
ابتدا توسط ماشین تزریق گرانول تبدیل به پری فرم میگردد
و پری فرم تولید شده سپس وارد دستگاه شده و بطری شکل نهایی خود را بدست میآورد.
تکنولوژیهای مرسوم تولید بطری صرف نظر از نوع ماشین آلات و میزان اتوماسیون
آن دارای مکانیسم یکسانی میباشد.
آماده سازی
در بخش آماده سازی و خط پر کن کلیه ماشین آلات با کیفیت قابل مقایسهای با ماشین
آلات خارجی درکشور ساخته میشود و در این زمینه تجربه خوبی نیز در کشور وجود دارد
و در بخش تولید بطری تاکنون ماشین آلات تولید بطری ساخته شده است.
از مهمترین سازندگان این نوع ماشین آلات میتوان آلمان، فرانسه، ایتالیا، لهستان، کره، ژاپن و چین را نام برد
که سطح تکنولوژی و میزان اتوماسیون آنها با یکدیگر متفاوتمی باشد.
بیشترین ماشین آلات وارد شده به کشور تاکنون از چین وارد شده است
که از نوع ماشین آلات تک مرحلهای تولید بطری میباشد. طبق برنامه ریزیهای انجام شده
ماشین آلات طرح حاضر از کشور ایتالیا و کمپانی معظم ams ferarri تهیه خواهد شد.
تولید قالبگیری دمشی تزریقی
PET استحکام مذاب پایینی دارد (در دمای ذوب بسیار روان میباشد) لذا قالبگیری
دمشی اکستروژنی آن امکانپذیر نمیباشد. در قالبگیری دمشی تزریقی با دو مرحلهای کردن فرآیند
این مشکل حل شده است، بدین نحو که ابتدا قالب مورد نظر تزریق و شکل دهی میشود
که همان پریفرم خواهد بود و پس از این مرحله، عملیات دمش و قالبگیری جداگانه انجام میشود.
در شکل زیر هم دستگاه تزریق نشان داده شده است. از محفظه ورودی گرانولها وارد میشود،
با نصب قالب مورد نظر به دستگاه، پلیمر مذاب به داخل آن تزریق میشود
و شکل پریفرم مورد نظر را به خود میگیرد. با نصب انواع قالبها میتوان پریفرمهای متنوعی
را تولید کرد و به قسمت بعد، قسمت دمش ارسال کرد.
یک دیدگاه
علی فروتن
قیمت کلی تمام شده خط تولید اب معدنی
مدیر سایت
سلام ،
دوست عزیز ، قیمت تمام شده خط تولید آب معدنی بستگی به خیلی از عوامل دارد همچون میزان تولید در روز و …
کریم جهازی
باسلام وعرض احترام خواهشمنداست برای احداث خط تولید آب معدنی بظرفیت یک میلیون آب بطری یکونیم لیتری که بظرفیتهای دیگری تقسیم خواهد شدرا برای حقیر با پیش بینی سرمایه گذاری باتهیه ماشین آلات اروپائی,چینی,وایرانی واینک به چه مدتی پروژه زمانبرخواهد بود ودرحال حاظر احداث چنین پروژه ای درکلان فکرشما اقتصادی یا؟ درضمن محل احداٍ اردبیل از آب گرگر سبلان درشهرک تخصصی آب انجام خواهد شد.باتشکر قلبی از راهنمائی شما
حسین
اقا دستتون درد نکنه خسته نباشید عالیییی بود