نوعی بیماری است که در آن بدن قادر به ساختن هورمون انسولین نبوده یا اینکه سلولهای بدن پاسخ مناسبی به انسولین نمیدهند. تعداد مبتلایان به دیابت همچنان در حال افزایش است. تحقیقات نشان میدهد که به عللی که هنوز بطورکامل مشخص نشدهاند مقاومت به انسولین (پاسخ ناکافی به انسولین در بدن) در افراد زیادی وجود دارد، این حالت احتمال ابتلا به دیابت و بیماری قلبی را بسیار افزایش میدهد. برخی متخصصین این افزایش تعداد مبتلایان به مقاومت به انسولین را مربوط به تغییر شیوهزندگی مردم، بویژه افزایش میزان چاقی و عدم فعالیت جسمانی میدانند.
شایعترین علت مرگ ناشی از دیابت، ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی است، ولی بسیاری از مردم از این ارتباط آگاه نمیباشند. دیابت یک جز ارثی دارد و افرادیکه اعضای خانواده آنها مبتلا به دیابت میباشند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت قرار دارند. زنان (در مقایسه با مردان) و سیاهپوستان، نسبت به دیابت آسیبپذیرتر هستند. مبتلایان به دیابت اغلب فشارخون و سطح کلسترول بالایی دارند، که سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبیعروقی میشوند.مبتلایان به دیابت بر این اساس طبقهبندی میگردند که آیا انسولین کافی تولید میکنند یا خیر؟ انسولین هورمونی است که گلوکز یا همان قند خون را با انتقال به داخل سلول به انرژی تبدیل میکند. مبتلایان به دیابت نوع ۱، هیچگونه انسولینی تولید نمیکنند و نیازمند دریافت انسولین به عنوان دارو میباشند. بیشتر مبتلایان به دیابت، مبتلا به نوع ۲ آن هستند (بیش از ۹۰ درصد آنها). در دیابت نوع۲، بدن انسولین کافی تولید مینماید . ولی بدن در مقابل عملکرد انسولین مقاومت میکند. سلولها گلوکز کافی دریافت نمیکنند و سطح آن در خون بالا میرود و سبب بروز حالتی تحت عنوان افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) میشود و در نتیجه بدن نمیتواند مقادیر کافی انرژی را از قند خون بدست آورد.اگر شما مبتلا به دیابت نوع ۲ باشید، تغییرات شیمیایی ناشی از افزایش سطح گلوگز خون، منجر به تسریع تجمع رسوبات چربی در سرخرگها میگردد (تصلبشرایین یا آترواسکلروز)، که به نوبه خود سبب افزایش مقاومت در مقابل جریان خون میشود. همچنین این تغییرات موجب لخته شدن ساده تر خون میشوند که ممکن است به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شود. وجود توام فشارخونبالا و افزایش کلسترول خون همراه با دیابت، سبب افزایش بیشتر خطر ایجاد بیماری قلبی نسبت به حالتی میشوند که هریک به تنهایی وجود دارند. نکته مهم این است که اگر شما مبتلا به دیابت باشید، میتوانید احتمال ایجاد بیماری قلبی در خودتان را از طریق کاهش کلسترول و فشارخونتان به شکل قابلتوجهی کمتر کنید. آگاهی از این ارتباط میتواند نقطه شروعی برای بهبود سلامتی شما باشد. شما با همکاری نمودن با پزشک خودتان درکنترل فشارخون، میتوانید خطر ایجاد عوارض دیابت را کاهش دهید. کنترل فشارخون و سطح کلسترول خون سبب افزایش طول عمر و کیفیت زندگی شما میشود.
عوامل خطرساز برای ابتلا به دیابت نوع دوم کدام است:
- چاقی .
- سن بالای ۴۵ سال.
- سابقه فامیلی ابتلا به دیابت.
- نژاد آفریقا، آمریکا و آسیا.
- سابقه ابتلا به دیابت بارداری و یا تولد نوزاد بالاتر از ۵/۴ کیلوگرم.
- فشار خون بیشتر از ۹۰/۱۴۰ .
- سطح کلسترول خون در حد طبیعی نباشد.
- بی تحرکی و یا ورزش کمتر از ۳ روز درهفته.
علایم بیماری دیابت شامل :
- ۱٫ تکرر ادرار،
- ۲٫ کاهش وزن،
- ۳٫ تار شدن بینایی،
- ۴٫ تحریکپذیری،
- ۵٫ کرخی و سوزش دستها یا پاها،
- ۶٫ عفونت دائمی پوست، مثانه و لثهها،
- ۷٫ زخمهایی که هرگز بهبود پیدا نمیکنند،
- ۸٫ خستگی شدید،
۹- تشنگی شدید ،
۱۰- گرسنگی زیاد،
در برخی موارد هیچ علائمی از بیماری وجود ندارد. این حالت معمولا در مورد دیابت نوع دوم اتفاق میافتد. در این مورد افراد مبتلا میتوانند چند ماه و یا حتی چند سال بدون هیچ نشانهای از وجود بیماری زندگی کنند. بروز این نوع دیابت آنقدر به تدریج صورت میگیرد که علائم آن ممکن است هرگز مشخص نشود. هر فردی ممکن است به دیابت مبتلا شود ولیکن افرادی که ارتباطات نزدیکی با این بیماری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.
دیابت، چربی وفشارخون،این مثلث خطرناک می تواند خود به عنوان عاملی برای تشدید سایر بیماری ها عمل کند. بیماری فشارخون، یکی از شایع ترین بیماری های مربوط به شیوه غلط زندگی است. همچنین فشارخون، یکی از بیماری های معروف به قاتل خاموش است، مانند دیابت نوع ۲ وچاقی و فشارخون بالا، هم شایع است هم موذی. ممکن است سال ها، بی سرو صدا و موذیانه و مخفیانه در حال پیشرفت باشد و به قلب و کلیه و مغز و چشم و سایر اعضا آسیب برساند ولی هیچ علامت و نشانه ای از خود بروز ندهد. بنابراین تنها راه کشف و تشخیص فشارخون، چک کردن منظم آن است. بیماران دیابتی همواره در طول عمر خود در معرض پرفشاری خون هستند. بیش از ۵۰ درصد مبتلایان به دیابت نوع ۲ به بیماری فشارخون مبتلا هستند. در مبتلایان به دیابت نوع یک، این درصد، در ابتدا و در سنین پایین به مراتب کمتر است و تدریجا با افزایش سن، بیشتر می شود. فشارخون بالا، دیابت را تشدید و دیابت، فشارخون را بدتر می کند و به این ترتیب یک دور باطل بین این دو بیماری برقرار می شود و تنها راه کنترل این دو، درمان توأمان و همزمان آنهاست. هر چه فشارخون بیمار دیابتی، بهتر کنترل شود، خطر بروز سکته های قلبی و مغزی، ضایعات چشمی و کلیوی و عروقی و اعصاب محیطی در او کمتر می شود و برعکس.
دانشنامه علمی توتیا عوامل خطر ساز برای ابتلا به فشارخون بالا چیست ؟
مکانیسم دقیق پرفشاری خون هنوز به طور دقیق روشن نیست. برخی عوامل خطرساز عبارتند از: سن بالا، جنسیت، ژن، وراثت و نژاد. این عوامل اجتناب ناپذیرند و نمی توان در آنها مداخله کرد. زن ها قبل از سن یائسگی، کمتر از مردها و بعد از یائسگی، بیشتر از مردها، در معرض فشارخون بالا هستند. فشارخون بالا، در سیاه پوستان شایع تر و شدیدتر است. بعضی عوامل خطرساز، برعکس، قابل پیشگیری هستند مانند: چاقی (مادر دیابت و فشارخون)، عدم تحرک جسمانی، سیگار یا قلیان، الکل، استرس ها، ضربات عاطفی و تنش ها و هیجانات و حرص وجوش خوردن ها و بلندپروازی های غیرمنطقی، مصرف زیاد نمک و دیابت( ۳ گرد سفید ۳ قاتل انسان ها هستند: نمک، شکر و آن گرد سفید خانمان سوز). این عوامل خطرساز را می توان با مداخله در شیوه زندگی برطرف کرد.
بیماری فشارخون مانند دیابت و سایر امراض غیرواگیر باید مدیریت و کنترل شود. تا زمانی که فشارخون و قند خود را پایش، کنترل و مدیریت و داروهای ضدفشارخون و ضددیابت را مرتبا مصرف میکنید، اصلا جای نگرانی نیست. شما می توانید با مهار و کنترل این دو بیماری موذی، یک عمر طبیعی و طولانی داشته باشید.
۱۳ پیشنهاد خوراکی به دیابتی ها
– سیب
سیب کالری بسیار پا یینی دارد و فیبرش که همان پکتین است بسیار بالا بوده و جلوی گرسنگی را میگیرد. به این دلیل به کاهش قند خون نیز بسیار کمک میکند.
– جو
فیبرهای محلول جو، هضم را کند کرده و سبب جذب تدریجی قند میشوند. جوی دوسر نیز همین خاصیت را دارد
– گوشت گاو و مرغ
مصرف پروتئین به افزایش متابولیسم بدن کمک می کند.
– میو ههای قرمز و بنفش
انواع میو ه های قرمز و بنفش مانند انگور قرمز، انار، آلو سیاه، آلبالو و گیلاس، کلم قرمز و چغندر حاوی ترکیبی طبیعی به نام آنتوسیانین هستند. این رنگدانه ها میتوانند سبب کاهش قندخون شده و در عین حال محرک تولید انسولین در بدن باشند.
– کلم بروکلی
این سبزی غنی از کروم بوده که در طولانی مدت نقشی اساسی و مهم در تنظیم قندخون دارد
– هویج
هویج، یکی از منابع طبیعی غنی از بتاکاروتن است که می تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش داده و قندخون را تنظیم کند.
– ماهی
یکی از دلایل مرگ ومیر بیماران دیابتی، ابتلا به ناراحتیهای قلبی – عروقی است و مصرف یک یا دو بار ماهی در هفته میتواند این احتمال را حداقل ۴۰ درصد کاهش دهد.
–دانه کتان
دانه های کتان غنی ازپروتئین، فیبر، چربیهای خوب و منیزیم است. این ترکیبات همگی قندخون را تنظیم کرده و به سلو لها در جذب انسولین کمک میکنند.
– شیر و ماست
این مواد مقاومت در برابرانسولین را از بین می برند
– گردو
گردو حاوی مقادیر بالایی فیبر و پروتئین بوده و قند موجود در آن به آهستگی جذب میشود
– روغن زیتون
چربی خوب روغن زیتون سبب افزایش مقاومت بدن در برابر انسولین نشده و حتی این مقاومت را کاهش میدهد.
– کره بادام زمینی
مصرف کره بادام زمینی میتواند اشتها را کم کرده و سبب سیری بیشتر فرد در مقایسه با زمانی شود که مواد قندی کم فیبر مصرف میکند. در ضمن، کره بادام زمینی غنی از چربیهای غیراشباعی است که میتوانند قندخون را تنظیم کنند .
– نان سبو سدار
مصرف زیاد نان سفید نیز میتواند حساسیت بدن به انسولین را کاهش داده و سبب افزایش قندخون شود.