دانشنامه علمی توتیا امروز: برندهای انگلیسی به اصالت مشهورند و در این میان استون مارتین به عنوان سازنده اسپرت های لوکس، همواره در اولین سطح این خودروسازان قرار داشته اند. شاید نزدیک ترین برندهای انگلیسی به استون مارتین را بنتلی و جگوار دانست، هر چند بنتلی برای مدتی مدید محصولاتی با پلت فرم مشترک با رولزرویس و قیمتی فضایی تولید می کرد و جگوار نیز در کنار محصولات خاص و گران قیمت خود، محصولاتی ارزان تر ارائه می کرد. همه این موارد باعث شده تا بسیاری استون مارتین را فراری بریتانیایی بدانند.
DB4 GT Zagato
حاصل اولین همکاری استون مارتین و استودیو ژاگانو در اکتبر سال ۱۹۶۰ در نمایشگاه لندن معرفی شد. این خودرو که براساس نمونه عادی DB4 شکل گرفته بود، به نحوی نمونه سبک تر و سریع تری بود که در مسابقات نیز حضوری موفق داشت. پیشرانه ۳٫۷ لیتری ۶ سیلندر این خودرو، ۳۱۴ اسب بخار تولید می کرد و به لطف وزن ۱٫۲۲۷ کیلوگرمی، دستیابی به تندی ۱۰۰ کیلومتر در ساعت در حدود ۶ ثانیه برای DB4 GT زمان می بُرد. وزن پایین این خودرو بیشتر مدیون استفاده گسترده از آلومینیوم به جای فولاد در بدنه بود. علاوه بر این، مواردی همانند سپرها حذف شده بود. فرم کلی بدنه نیز کوچک تر و آیرودینامیک تر از نمونه عادی بود.
تنها ۲ دستگاه DB4 GT توسط زاگاتو ساخته شد که در این میان، ۴ دستگاه در سال ۱۹۸۸ و ۲ دستگاه نیز در سال ۱۹۹۲ تکمیل شدند. این ۶ نمونه براساس شاسی اصلی و قطعات باقیمانده زاگاتو و با شماره شاسی منطبق با نمونه های دهه شصتی ساخته شدند.
DB5
در سال ۱۹۶۳ استون مارتین خودرویی را معرفی کرد که کمتر کسی انتظار داشت به شهرتی جهانی برسد. حضور این خودرو به عنوان ستاره فیلم Goldfinger در اولین فیلم از سری فیلم های جیمزباند در سال ۱۹۶۴، استون مارتین و DB5 را به شهرتی جهانی رساند.
استون مارتین سعی کرد تا نقاط قوت DB4 را نگه داشته، نقاط ضعف این خودرو را برطرف کند و براساس تجارب قبلی، خودرویی متعادل تر برای استفاده روزمره بسازد. پیشرانه ۳٫۷ لیتر DB4 با تغییراتی به یک بلوک آلومینیومی ۴ لیتری با ۲۸۰ اسب بخار در حالت عادی بدل شد و متصل به گیربکس ۵ دنده دستی ZF بود.
در این میان نمونه Vantage با سه کاربراتور دو دهانه در سال ۱۹۶۴ عرضه شد که ۳۱۵ اسب بخار قدرت داشت. تنها ۶۵ دستگاه از این خودرو تولید شد. نمونه جالب دیگر اما گونه کانورتیبل بود که تنها ۱۲۳ دستگاه از آن ساخته شد. علاوه بر این یک پیش نمونه استیشن کوپه (شوتینگ بریک) نیز توسط استون مارتین ساخته شد که باعث شد مالکان زیادی خواهان چنین خودرویی شوند؛ به همین خاطر استون مارتین ۱۱ دستگاه دیگر نیز بر پایه نمونه های عادی مالکان ساخت.
V8 Vantage Zagato
دهه ۸۰ میلادی را باید دوران افول استون مارتین دانست. در این سال ها، به لطف مشکلات اقتصادی و مدیریتی، استون مارتین نتوانست محصولاتی جدید و مدرن عرضه کند و به نحوی تنها به بازیابی محصولات گذشته و ادامه تولیدشان بسنده کرد. اما در اواخر این دهه که چندان امیدی به زنده ماندن برند استون مارتین نبود، ناگهان زاگاتو دوباره به داد استون مارتین رسید و خودرویی را برای این برند طراحی کرد که معادلات بازی را به طور فزاینده ای دگرگون کرد. در اواخر دهه ۶۰ میلادی استون مارتین مدل DBS را معرفی کرد که در دهه ۷۰ با تغییراتی به مدل V8 بدل شد.
در ۲ دهه بعد، این مدل در حقیقت تنها محصولات کلاسیک استون مارتین بود و زاگاتو نیز بر پایه پلت فرم نمونه Vantage همین خودرو، مدل V8 Zagato را ساخت. در نمایشگاه ژنو ۱۹۸۶ طرح های اولیه این خودرو به نمایش درآمد و تعداد زیادی سفارش اولیه برای این مدل ثبت شد. در نهایت بین سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۰، ۸۹ دستگاه از انواع این خودرو ساخته شد که در این میان ۳۷ دستگاه کانورتیبل بودند. نمونه کانورتیبل ظاهری متفاوت و به نحوی، عجیب تر از نمونه کوپه داشت و به چراغ های مخفی شونده و جلوپنجره ای جالب مجهز بود. این مدل به لطف پیشرانه ۴۳۰ اسب بخاری، یکی از سریع ترین خودروهای خیابانی آن زمان بود.
Vantage V600 Le Mans
موفقیت V8 Zagato در اواسط دهه ۸۰ سبب شد تا جانی تازه در رگ های استون مارتین جریان یابد و این خودروساز جرت معرفی مدل جدیدی را پیدا کند. براساس پلت فرم قدیمی مدل V8، محصولی جدید یعنی Virage معرفی شد. اما شاه بیت این سری، مدل Vantage با پیشرانه مجهز به سوپرشارژر ۸ سیلندر ۵٫۳ لیتری بود که ۵۵۰ اسب بخار قدرت تولید می کرد و در زمان خود، قوی ترین خودرو خیابانی جهان محسوب می شد.
در اواخر دوران تولید این مدل اما نمونه جدیدی با پسوندی ۶۰۰ عرضه شد که قدرتی معادل ۶۰۰ اسب بخار داشت. تعداد بسیار محدودی از این خودرو تولید شد اما در این میان، نمونه خاصی که به Le Mans مشهور است و برای بزرگداشت چهلمین سالگرد قهرمانی استون مارتین در مسابقات لمان عرضه شد، سریع ترین و خاص ترین گونه است. تنها ۴۰ دستگاه از این خودرو ۶۰۰ اسب بخاری که شتاب صفر تا صدی معادل ۳٫۹ ثانیه داشت و می توانست به حداکثر سرعت ۳۲۰ کیلومتر در سرعت برسد، ساخته شد. برخی المان های ظاهری همانند ورودی های کوچک هوا در کنار گلگیر جلو و جزییات داخل کابین نیز با الهام از مسابقه مذکور ساخته شده بودند.
DB7 Zagato
فورد در ابتدای دهه ۹۰ میلادی استون مارتین را خریداری کرد و تصمیم گرفت تا این برند اصیل را احیا کند. نتیجه کار معرفی مدل DB7 با ظاهری کلاسیک و پلت فرمی شد که از جگوار XJ5 به استون مارتین ارث رسیده بود. در سال ۱۹۹۹، نمونه سریع تری از DB7 با پسوند Vantage و مجهز به پیشرانه V12 (به جای ۶ سیلندر خطی) روانه بازار شد. اما شاید بتوان خاص ترین نمونه این منجی استون مارتین را مدل زاگاتو دانست که با الهام از مدل جاودانه DB4 GT Zagato توسط استودیو زاگاتو طراحی شد، تنها ۱۰۰ دستگاه از این ابرخودرو ساخته شد که همگی مجهز به پیشرانه ۶ لیتری V12 با قدرت ۴۲۶ اسب بخار بودند.
موفقیت پیش بینی نشده این خودرو سبب شد تا استون مارتین و زاگاتو به فکر ساخت نمونه روباز Volante بیفتند. این گونه با نام DBAR1 در سال ۲۰۰۳ معرفی شد و ۱۰۰ دستگاه نیز از آن ساخته شد. نکات جالب توجه در مورد این مدل اما عدم تغییر مشخصات فنی به لطف تلاش برای عدم افزایش وزن و نبود سقف پارچه ای و یا فلزی برای مواقع بارانی بود.
One- 77
آخرین محصول خاص استون مارتین، در نمایشگاه پاریس سال ۲۰۰۸ رونمایی شد. این ابر استون مارتین با نام One-77، در تیراژ ۷۷ دستگاهی به مشتریان خاص این برند عرضه شد و توانست همانند اسلاف خویش، تاثیر قابل توجهی روی محصولات بعدی استون مارتین بگذارد. بدنه آلومینیومی و شاسی فیبر کربنی در کنار پیشرانه ۷٫۳ لیتری V12 این خودرو، نویدبخش عملکرد فنی بی نظیری بود.
۷۵۰ اسب بخار قدرت سبب شد تا این غول ۱۶۳۰ کیلوگرمی شتاب صفر تا صدی معادل ۳٫۵ ثانیه و حداکثر سرعت ۳۵۰ کیلومتر در ساعت داشته باشد. طراحی جذاب و مشخصات فنی استثنایی این خودرو سبب شد تا استون مارتین برنده جوایز طراحی متعددی شود و زبان طراحی جدیدی برای محصولات بعدی خود بیابد. با این حال مشتریان بیشتری به دنبال خرید One-77 بودند و به همین دلیل، استون مارتین ۷ دستگاه دیگر از این خودرو با نام سری Q عرضه کرد که بیشتر به مشتریان ثروتمند ساکن در حاشیه خلیج فارس فروخته شدند.