دستگاه ادراری در انسان از دو کلیه ، مثانه و مجرای خروجی ادرار تشکیل شده است و وظیفه دفع مواد زائد بدن( اوره و آمونیاک و… ،( تنظیم آب و اسیدیته و سایر ترکیبات شیمیایی خون را به عهده دارد . از جمله اختلالات و بیماریهای این دستگاه می توان به تکرر ادرار ، احتبا س ادرار، بی اختیاری در دفع ادرار ، التهاب کلیه ، التهاب مثانه ، سنگهای مجاری ادرار و …. اشاره کرد.
مراقبت های بهداشتی دستگاه ادراری
با توجه به این که میان سوخت و ساز بدن ، درجۀ غلظت مواد موجو د در خون و کار کلیه ها رابطه تنگاتنگی وجود دارد کوچکترین تغییر در یکی از آن ها براعمال نیز تأثیر می گذارد . به همین خاطر اگر با وجود رعایت اصول بهداشتی در برخی اعضاء ، بهداشت دستگاه ادراری در نظر گرفته نشود ، عوارض سوء ناشی از این دستگاه برروی سایر اعضاء ، نظم طبیعی بدن را مختل نموده و به سلامتی انسان آسیب وارد کند .
مهمترین موارد مربوط به حفظ بهداشت دستگاه ادراری عبارتند از :
- رعایت اصول نظافت فردی
- اجتناب از خستگی جسمی و روحی
- برخوردار بودن از خواب و استراحت کافی
- برخوردار بودن از رژیم غذایی مناسب و متعادل در هر سن و پرهیز از پرخوری . از خوردن مواد غذایی که کلیه ها را تحریک می کند .
- باید پرهیز نمود. مصرف تخم مرغ مخصوصاً اگر خوب پخته نشده باشد و غذاهای پر ادویه جائز نیست.
- عدم افراط در مصرف مواد پروتئینی .
- محافظت کلیه ها از سرما
- پیشگیری از بروز سوء هاضمه و رعایت اصول بهداشتی دستگاه گوارش
- سعی در پیشگیری از بروز اختلال و بیماری در دستگاه گردش خون و جهاز تنفسی ، عوارض قلب و عروق و دستگاه تنفس در بروز اختلالات کلیوی نقش مهمی دارد.
بیماریهای عفونی اغلب بر اعمال طبیعی کلیه ها اثر گذاشته و اختلالات متعددی را در دستگاه ادراری سبب می گردند که گلودردهای مکرر همراه با لوزه های چرکی و مخملک در پیدایش نفریت کلیه از آن جمله است . بدین منظور بایستی اقدامات بهداشتی لازم درجهت پیشگیری از ابتلاء به بیماری های عفونی به عمل آید . در صورت ابتلاء لازم است سریعاً جهت درمان به پزشک مراجعه شود.
- رعایت اصول بهداشت حرفه ای )شغل( محیط هایی که احتمال مسمومیت با مواد شیمیایی مثل جیوه ، سرب و … وجود دارد.
- حفاظت کلیه ها در برابر فشار و ضربه های خارجی
- پرهیز از انزواطلبی ، آرمیدن و کم تحرک بودن .
تجربیات نشان می دهند در کسانی که به علت شکستگی استخوان ، مدت چندین ماه ناچار به بستری شدن هستند و یا در کسانی که به علت ابتلاء به بیماری زمین گیر کننده قادر به حرکت کردن نمی باشند زمینه جهت ایجاد سنگ کلیه مستعدتر می باشد.
حفظ وضع طبیعی ستون فقرات . عواملی که سبب تغی یر وضع ستون فقرات می گردند ممکن است باعث جابه جا شدن کلیه ها گردیده و اختلالاتی را در اعمال طبیعی آن به وجود آورند.
- مراقبت های بهداشتی زنان باردار در طی دوران حاملگی
- مراقبت های بهداشتی در دوران عادت ماهیانه
- خودداری از مصرف مشروبات الکلی
- رعایت حد اعتدال و عدم افراط در نوشیدن مایعات
- خودداری از مصرف دائم آب های معدنی جهت شرب ، جز در موارد توصیۀ پزشک
- خودداری از آب تنی در آبهائی که احتمال آلوده بودنشان به میکرب و انگل های مختلف وجود دارد .
در صور ت مشاهده خون ، چرک و تغییرات دیگر در مشخصات ظاهری ادرار ، اختلال در دفعات دفع ، میزان ترشح ادرار ، احساس درد ناراحتی در دستگاه ادراری و هر گونه عوارض مشکوک ، لازم است سریعاً جهت درمان به پزشک مراجعه شود.