بافت همبند (بافت پیوندی) که از جمله وظایف آن، حفاظت و پشتیبانی از بافت های دیگر است. بهطور خلاصه، سلول های بدن به چهار نوع بافت پایه به نام های همبند، پوششی، عضلانی و بافت عصبی سازماندهی میشوند. فراوان ترین بافت در بدن انسان بافت همبند است. غضروفها، خون و استخوانها جزء بافت همبند محسوب می شوند. این بافت علاوه بر محافظت از بافتهای دیگر باعث ارتباط ساختار های بدن نیز میگردد. مشارکت در تبادل مواد غذایی و ترمیم بافتی از وظایف دیگر بافت همبند محسوب می شود.
بافت های همبند:
بافت های همبند را می توان به سه نوع بافت تقسیم کرد که عبارتند از:
بافت همبند سست: بافت همبند سست، نرم و انعطاف پذیر است و شامل میزان زیادی از ماده بین سلولی است. سلول های ماست سل، فیبروبلاست، چربی و اندوتلیال عروق خونی،جزو سلول های بافت همبند سست هستند.
بافت عنصر خونی: شامل سلول های خون، مغز استخوان و بافت لنفی است.
بافت همبند (نگهدارنده محکم): شامل غضروف ، استخوان و بافت همبند متراکم است. در ساخت بافت همبند متراکم به میزان زیادی کلاژن وجود دارد که در ساختمان رباط و تاندون مشاهده می شود. بافت همبند متراکم در بسیاری از ساختار ها و ارگان های بدن مثل قلب و کلیه ها نیز وجود دارند که شامل کپسول اطراف این ارگانهاست.
ساختار بافت همبند:
بافت همبندی از دو قسمت مهم تشکیل می شود که عبارتند از:
۱- سلولهای بافت همبند : بافت همبند بافت ها و ارگانهای مختلف را به هم می پیوندد.
۲- ماتریکس خارج سلولی : از رشته های فیبر و یک جزء نسبتاً بیشکل (ماده زمینهای غلیظ) تشکیل شده است.
سلولهای بافت همبند:
سلولهای بافت همبند به صورت عمومی شامل :
فیبروبلاست – Fibroblast: فرا وانترین سلول ها در بافت همبند است که همه انواع رشته های بافت همبند و مواد آلی زمینه ای را سنتز مینماید.
ماکروفاژ – Macrophage : یاخته های دارای قدرت بیگانه خواری است، که یاخته های فرسوده و بقایای سلولی را به درون خود کشیده و توسط آنزیم لیزوزمی از بین میبرند.
ماست سل – Mast Cell : سلول بزرگی است که به تعداد زیاد در بافت همبند یافت میشوند و سیتوپلاسم آنها حاوی گرانول هستند.
پلاسماسل – Plasma Cell : سلول هایی بیضوی یا تخم مرغی شکل که بارزترین مشخصه طرح هسته آن است و دارای نقاط تیره و روشن کروماتین است.
سلول چربی-Fat cells : نوعی بافت همبند شل است که در کل دو نوع بافت چربی در بدن وجود دارد که عبارت است از سفید و قهوه ای.
رشته بافت همبند (ماتریکس) Connective tissue fibers :
رشته کلاژن – Collagenic fiber : رشته ای که از پروتئینی به نام کلاژن تشکیل می شود و در پوست، رباط ها، تاندون ها و بسیاری از ساختارهای دیگر بدن وجود دارد. کلاژن یک پروتئین سفت و غیر زنده بوده، اما در عین حال به میزان بسیار زیادی در بافتها دیده میشود.
رشته مشبک – Reticular fiber : این رشته ها بی نهایت لاغر است و یک شبکه قابل انعطاف را در ارگان های مربوطه جهت تغییراتی در شکل یا حجم ایجاد میشود. رشته های شبکهای یا رتیکولر را می توان در طحال، کبد، رحم و لایه عضلانی رودهای پیدا کرد.
رشته ارتجاعی – Elastic fiber : این رشته به علت انعطاف پذیر بودن، قابلیت کشش و برگشت به حالت اولیه را دارد. به عنوان مثال می توان به شریان آئورت، ریه ها و پوست اشاره کرد.