دامنه شمول، مسئولین مؤسسات دولتی و عمومی و بخش خصوصی، کارفرمایان و مدیران ساختمانها به منظور حفظ سلامتی، بهداشت، ایمنی، آسایش و صرفه جویی در منابع، ملزم به پیامرسانی در محیط زندگی مردم به نحو مؤثر و مطلوب توسط تابلوها و علائم بوده و باید در محلهایی که احتمال خطری تهدید کننده برای سلامتی و ایمنی افراد وجود دارد، علائم هشدار دهنده نصب کنند.
این مقررات شامل نظارت بر طراحی، ساخت و بهرهبرداری از پیام، سازه، محل نصب و دیگر الزامات برای کلیه تابلوهای مرسوم مانند پلاکها و تابلوها است.
اهداف
هدف کلی از تدوین این مقررات ساماندهی به تابلوها به منظور تأمین سلامتی، بهداشت، ایمنی، آسایش و صرفه جوئی در منابع می باشد. بدین منظور تابلوها باید از نظر ارائه اطلاعات و هشدارهای ایمنی صحیح عمل نموده و از نظر ساخت و نصب بیخطر و ایمن بوده و پیامرسانی آنها خطرساز نباشد.
این مجموعه در سه بخش به شرح زیر تدوین شده است:
بخش اول – انواع تابلوها
بخش دوم – مقررات تابلوها
بخش سوم- ضوابط تابلوها در معابر و فضاهای شهری
تابلوها و علائم تصویری علائمی شامل ترکیبی از شکل، رنگ، نوشته، سمبل و نشانه تصویری است که حاوی پیام مشخصی باشد. این علائم ممکن است دارای سازه یا فاقد آن بوده، به ساختمان یا دیواری الصاق یا روی زمین و نرده و امثال آن قرار گیرد.
الف- انواع تابلوها از نظر کاربرد
۱- تابلو کاربردی
تابلویی است که دارای هرگونه نوشته شامل حروف، اعداد، اشکال، تصاویر،تزئینات، نمادها یا نظائر آنها باشد و به منظور پیامرسانی درباره معرفی کاربردی در همان ملک یا ساختمان نصب شود و از معبر عمومی قابل رؤیت باشد.(مانند تابلوی مغازهها و ادارات)
۲- تابلوی تبلیغاتی
تابلویی است که اشاره به کسب، خدمات یا تسهیلات و تأسیساتی میکند که معرف کاربریهای موجود در محل نصب آن نباشد و یا اگر در آن محل نصب شده از نظر مسئولین پیامی تبلیغاتی محسوب شود.
۳- تابلوی انتظامی(ترافیکی)
تابلویی است که پیامی را جهت تنظیم، هشدار یا راهنمایی عبور و مرور وسائل نقلیه یا مردم، به کمک حروف یا علائم انتقال میدهد.
۴- تابلوی نام ساختمان
تابلویی است که به منظور معرفی ساختمان، در محل های مجاز نصب میگردد.
۵- تابلوی راهنمای شهری و راهنمای مسیر
تابلویی است که درحریم خیابانها و یا سایر فضاهای شهری قرارگرفته و اشاره به محل وقوع کاربری، مقصد یا مسیر مناسب برای مراجعه مردم مینماید.
۶- تابلوی اطلاع رسانی
تابلویی است که حاوی اطلاعات شهری در محلّه، ناحیه و یا شهر باشد.
انواع تابلوها از نظر مصالح، شکل و اتصال
۱- تابلو و کتیبه افقی: مستقیماً منطبق و متصل به دیوار خارجی بنا یا عناصر سازهای به صورت موازی به دیوار خارجی بنا نصب میگردد.
۲- تابلو طره (عمودی): به صورت عمود بر دیواره یا نمای ساختمان و سازه نصب میگردند
۳- تابلو حجم دار: ضخامت آنها بیش از ۲۵ سانتیمتر بوده و یا در آنها از عناصر حجمدار که بیش از ۲۵ سانتیمتر ضخامت دارند استفاده شده باشد.
۴- تابلو روی بام: هرنوع علامت تصویری که بر بام ساختمان نصب گردد.
۵- تابلو ایستاده (با پایه مستقل): توسط پایه نگهدارنده روی زمین قرار میگیرند. پایه نگهدارنده میتواند سازه خاص تابلو یا نرده یا دیوار باشد.
۶- تابلو روی سایبان: به سایبانهای بنا نصب یا ترسیم شده و یا از آنها آویخته باشند این سایبانها به سازههایی که با پوششهای مناسب پوشانده شده و از جداره ساختمان بیرون زده و بخشی از فضای مجاور بنا را می پوشاند گفته می شود.
۷- تابلو متحرک: تمام یا بخشی از آنها به منظور خاصی حرکت کند.
۸- تابلو قابل حمل: قابلیت جابجائی به مکانی دیگر دارند.
۹- تابلو الکتریکی: تابلویی است که سیمکشی برق داشته و کارکرد آن در همه اوقات یا گاهی با نیروی برق است اما تابلوهایی که با منبع روشنایی خارجی نورپردازی میشوند مشمول آن نیستند.
۱۰- شیشه نویسی: هرآگهی منصوب، منقوش، متصل به سطح شفاف ویترین و یا قرارگرفته در پشت شیشه که از بیرون قابل تشخیص باشد شیشه نویسی محسوب میشود.
۱۱- پلاک: تابلوهای کوچک با حداکثر مساحت تعیین شده در مقررات که پیام هائی چون معرفی کاربریهای مستقر در بنا را دارد.
۱۲- پرچم: علائمی منصوب بر پایه از مصالح قابل انعطاف مثل پارچه است.
انواع تابلوها از نظر زمان استفاده
۱- تابلوی موقت: برای مدتی محدود به نمایش در می آید در چنین تابلوهایی استفاده از مصالح مقاوم الزامی نیست. اما نکات ایمنی باید رعایت گردد.
۲- تابلوی دائم: تابلوهایی هستند که محدودیتی از نظر مدت زمان نصب نداشته باشند. تابلوهایی که جواز نصب آنها دارای زمان محدود است نیز در صورتی که امکان تمدید جواز داشته باشند تابلوی دائم محسوب میگردند.
سازه تابلو
وسیله نگهدارنده سطح آگهی تابلو است.
آگهی تابلو
شامل پیام تصویری، رنگ و مطالب آنها است
سطح تابلو
سطح یکپارچه درون قاب و سازه تابلو در صورت نبود قاب، سطح یکپارچه آگهی پیام آن است.
تابلوی ناهماهنگ با مقررات
تابلویی است که مغایر با این مقررات و ضوابط مصوب دیگر باشد.
دارنده و مسئول تابلو
دارنده جواز، مسئول تابلو شناخته میشود. در مواردی که نیاز به اخذ جواز نباشد، مسئولین مؤسسات و نهادهای عمومی که نصب آن تابلو در حیطه وظایف آنها است مسئول شناخته میشوند.
مجوز تابلو
پروانه نصب تابلو است که پس از انطباق آن با مشخصات مجاز، توسط نهاد مسئول صادر و به متقاضی ارائه میگردد.
مصالح تابلو
مصالح بهکاررفته برای ساخت تابلو به استثنای تابلوهای موقت، بسته به اندازه و نوع آن به عنوان یک سازه شهری باید هماهنگ با مصالح مجاز در مبحث پنجم مقررات ملّی ساختمان باشد.
مناطق ویژه (اعمال کنترل های خاص)
ساختمان یا مجموعه یا بخشی از شهر که به لحاظ خصوصیات تاریخی، طبیعی و غیره یا به لحاظ مدیریت واحد و با صلاحدید مراجع ذیربط، که در آنجا رعایت مقررات محدودکنندهتری برای تابلوها نسبت به سایر مناطق و ساختمانها اعمال گردد.
تابلوهای نورانی
علائمی با نورپردازی داخلی که سطح آنها از موادی ساخته شده که نور از آن عبور کرده و سطح تابلو روشن و پیام واضح میشود.
علائم نوری
پیامهایی بصری است که انتشار آنها با استفاده از تابش نورهای دارای مفهوم رنگهای ایمنی صورت میگیرد و میتواند به صورت ثابت یا چشمک زن با دور و فرکانس خاموش و روشنی مختلف پیام خود را ارائه نماید.
محدوده نصب انواع تابلوها
۱- فاصله از خطوط برق فشار قوی
محل نصب تابلوها و سازه علائم و دستگاههای انتشار دهنده آنها باید حداقل ۸۰/۱ متر فاصله افقی و ۶۰/۳ متر فاصله عمودی از خطوط انتقال برق فشار قوی داشته باشد.
۲- فاصله از پله فرار و خروجیها
تابلو یا سازه علائم و دستگاههای انتشاردهنده آنها باید بهگونهای ساخته شوند که هیچ بخشی از سطح یا پایه آنها مانع استفاده از هرنوع پله فرار و خروجیها نباشد.
۳- مسدود نکردن روزنهها
تابلوها نباید منابع عبور هوا و نور به داخل بنا شوند. تابلوهایی که در ۵/۱ متری دیوار خارجی بناهای دارای بازشو ساخته میشوند باید از جنس مواد نسوز و یا پلاستیکهای تأیید شده باشد.
۴- نصب علامت نوری قرمز(چراغ چشمک زن)
بر بالاترین نقطه همه ساختمانها و سازههای بلندتراز ۲۰ متر باید حداقل یک علامت نوری (چراغ چشمک زن) قرمز رنگ نصب شود.
۵- حداکثر ارتفاع تابلو وسایل اطفای حریق
در داخل ساختمانها تابلوهای مشخص کننده راههای خروج و محل وسایل اطفای حریق به علت جمع شدن دود ناشی از حریق در بالا، باید در ارتفاع پایینتر از سقف (تابلوهای روی دیوار در ارتفاع ۷/۱ تا۲ متر و تابلوهای روی دربها تا حداکثر ۵/۲ متر بالاتر از کف) نصب گردد در محلهای با احتمال خطر یا وجود مواد قابل اشتعال زیاد، علاوه بر علائم و تابلوهای الزامی، نصب تابلوهای کوچک دیواری در ارتفاع نزدیک کف و حتی علائم روی کف توصیه میشود.
محدودیت مکان نصب تابلوها
۱- نصب تابلوها بر تیرهای برق، پایههای علائم و چراغهای راهنمایی رانندگی، درختان، صخرهها و سایر عناصر طبیعی ممنوع است.
۲- نصب تابلوی تبلیغاتی به صورتی که مانع از دیده شدن تابلوی نصب شده قانونی دیگر گردد، ممنوع است.
۳- نصب تابلو دیگری که به تشخیص مسئولین باعث پنهان شدن همه یا قسمتی از هر تابلو یا چراغ هشدار دهنده و انتظامی و راهنمای رانندگی و راهنمای شهری باشد و یا به هر صورت مزاحم کارکرد آنها گردد، ممنوع است.
۴- نصب تابلوها، بهصورتیکه پنجره یا درب، راهپله و نردبام، راه گریز از حریق، راه عبور آتشنشانها، بازشو و نورگیر و راه تهویه را در ساختمانی ببندد ممنوع است.
۵- در ساختمانهایی که در طرح آنها محل نصب تابلوها پیشبینی شده ( و این محل نصب به تأیید مسئولین امور تابلو رسیده و با این مقررات منافاتی نداشته باشد)، دارندگان تابلو موظفند تابلو خود را در محل تعیین شده نصب نمایند.
الزامات ساخت و نصب تابلوها
۱- در کلیه تابلوها در صورتی که دارای تجهیزات الکتریکی داخلی باشد، باید تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از نفوذ آب به داخل آنها، پیشبینی گردد.
۲- ترسیم پیام تابلوها با رنگ و غیره، مستقیم روی دیوار یا روی سایر عناصر ساختمانی و طبیعی مانند درخت و صخره به صورتی که قابل برچیدن نباشد ممنوع است.
۳- تابلوها، به غیر از تابلوهای متحرک، شامل پایهها و ادوات الکتریکی و نورپردازی آنها باید به صورت ثابت طراحی شوند. نصب تابلو بهصورتیکه پس از نصب تمامی یا بخشی از آن دارای هرگونه حرکتی به صورت لرزش، چرخش و حرکت توسط جریان هوا باشد ممنوع است.
۴- در ساخت تابلوها حتیالامکان باید از ایجاد سکوها، سوراخها و درزهای غیرمعمول که محل جمع شدن گردوغبار و بوجود آمدن لانه پرندگان و انبار تجهیزات و وسائل اضافی شود، اجتناب کرد.
د- الزامات ایستایی و سازه تابلوها
۱- کلیه تابلوها باید بهگونهای ساخته شوند که در مقابل عوامل مخربی چون بادهای شدید، زمین لرزه، رطوبت و حریق از مقاومت کافی برخوردار باشد.
۲- طراحی تابلوهائی که سطحی بزرگتر از ۸ متر مربع دارند باید به تأیید مهندس محاسب دارای پروانه اشتغال (حداقل پایه سه)برسد. این تابلوها و سازه های آنها نباید تنها بر عناصر غیر مقاومی چون دست انداز و قرنیز ساختمان متکی گردد.
۳- در الصاق تابلوهای دیواری و طره بر بدنه خارجی ساختمانها باید از بست های نگهدارنده فولادی و رولپلاک فلزی، به نحوی که از استحکام مطلوبی برخوردار باشد استفاده شود. کیفیت و تعداد بستها و نگهدارندههای مذکور باید به نحوی تنظیم شود که نیمی از آنها نیز برای مقاومت در برابر کلیه شرایط احتمالی کافی باشد.
۴- محاسبات پی مورد نیاز سازه تابلوها باید مطابق مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان با بررسی ژئوتکنیکی و شناسایی خاک و همچنین مبحث نهم مقررات ملی ساختمان انجام گیرد.
۵- نحوه اتصالات سازههای فولادی باید مطابق با راهنمای اتصالات در ساختمانهای فولادی، منتشر شده توسط دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان و همچنین راهنمای مبحث دهم مقررات ملی ساختمان جلد دوم باشد.
۶- سازه تابلوها باید مطابق موارد ذکر شده در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان محاسبه گردد، که عمدهترین آنها به قرار زیر است:
بار مرده، سربارها و بارهای زنده از جمله بار برف، رانش خاک، فشار هیدرواستاتیک نیروی باد، نیروهای ناشی از زلزله و سایر عوامل مانند انقباض و انبساط ناشی از دما، ترکیدگی بتون، تغییرات رطوبت و نشستهای نامتجانس، این بارها با رعایت ضوابط و مقررات مندرج در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران ارزیابی و محاسبه گردد.
الزامات نوع و مقاومت مصالح تابلوها
۱- انواع مصالح تابلوها (غیر از تابلوهای موقت) و پایههای نگهدارنده آنها باید بادوام و مقاوم باشند و پوسیده و خراب نشوند.
۲- استفاده از مصالح قابل احتراق چون چوب، کاغذ و پلاستیکهای قابل اشتغال سریع، در تابلوهای دارای ادوات الکتریکی ممنوع است.
۳- استفاده از سطوح شیشهای در تابلوها (غیر از شیشهنویسی) ممنوع است مگر آنکه از شیشههای نشکن بوده یا دارای شبکه محافظ داخلی باشند.
۴- پایههای نگهدارنده، تابلوها درصورتیکه داخل زمین کارگذاشته شوند باید درون شالوده بتونی قرار گیرند.
۵- در تابلوهائی که روی نمای ساختمان قرار میگیرند، برای سازگاری و هماهنگی با معماری ساختمان، استفاده از مصالح نما توصیه میشود.
الزامات الکتریکی تابلوها
۱- سیمها و تجهیزات الکتریکی باید مطابق ضوابط مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان – طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمانها اجرا شده و دارای روکش و عایق مناسب بوده و بهصورت ثابت نصب گردند.
۲- در مواقع قطع برق وجود ابزار پشتیبان برای تابلوها و علائم تصویری ایمنی که از قدرت برق بهره میگیرند ، الزامی است. مگر در صورتی که قطع برق خود از بین برنده خطر باشد.
۳- تابلو ها و علائم ایمنی و اضطراری باید طوری سازماندهی و نظارت شوند که در مدت فعالیت کاربری روشن باشند.
۴- دریچههای فیوز و بازدید تجهیزات الکتریکی تابلوها و علائم ایمنی باید بهگونهای طراحی شوند که از دسترس کودکان دور بوده و تنها با کلید مخصوص باز و بسته شوند.
۵- در تابلوها اگر سطح نمایش تابلو از جنس پلاستیک شفاف یا نیمه شفاف و یا مصالح مشابه باشد. لامپهای روشنایی و تجهیزات الکتریکی باید حداقل ۵ سانتیمتر از سطح ورقههای پلاستیک فاصله داشته باشند.
۶- در هیچ تابلوئی نمیتوان از نورپردازی غیرالکتریکی چون شعله و آتش استفاده کرد، مگر در موارد خاص مانند پالایشگاه های مواد نفتی و با کسب اجازه از مسئولین اجرای مقررات.
تعمیر و نگهداری تابلوها
۱- دارنده تابلوها مسئولیت قانونی در برابر حوادث احتمالی، مانند سقوط، پرتاب قطعات، برق گرفتگی و سایر مخاطرات ناشی از نگهداری آنها در شرایطی غیرایمن را دارد.
۲- تمام تابلوها باید در شرایط مناسب نگهداری شوند. بهطوریکه قصد و منظور اصلی را به درستی اطلاعرسانی نمایند. نگهداری در شرایط مناسب شامل تمیز نمودن عادی تا کنترل مرتب علائم چراغدار و صوتی و نهایتاً اطمینان از کارکرد صحیح آنها میگردد.
۳- نظافت، تعمیر و رنگ کاری تابلو بهصورتیکه مغایرتی با مشخصات مجوز نداشته باشد ضروری است و نیاز به اخذ مجوز ندارد.
۴- چنانچه برای تعمیر تابلو نیاز به جابجایی آن از محل نصب باشد، در صورت تأیید و تحت نظارت مسئولین ذیربط استفاده از تابلو موقت جایگزین حداکثر به مدت یک ماه مجاز است.
۵- چنانچه نصب و جابهجایی یا برچیدن تابلوها موجب خسارت یا آسیب به محل نصب شود و یا وضعیت نابهنجار در محل نصب و ناهماهنگی در نمای شهری ایجاد کند، دارنده تابلو در صورت عدم دسترسی، مالک ملک موظف به تعمیر و بازسازی محل نصب است.
۶- چنانچه به نحوی مشخصات محل نصب تابلوها تغییر کند، بهطوریکه این تغییر موجب تغییر مشخصات آنها گردد، مالک و دارنده تابلوها موظف است وضعیت قرارگیری تابلو را طوری تصحیح کند که مجدداً مطابقت تابلو با مقررات مصوب تأمین گردد.
نظارت بر تابلوها
بازدید از تابلوها توسط مسئول ذیصلاح به منظور پایدار بودن، استحکام و ایمنی تابلو و سازه آن باید حداقل در مراحل زیر انجام گیرد:
۱- قبل از شروع به استفاده از آن.
۲- پس از هرگونه تغییرات و ایجاد وقفه در استفاده از آن.
۳- پس از وقوع باد، طوفان، زلزله و عوامل مشابه که استحکام و پایداری مورد تردید قرار گیرد.
ضوابط استفاده از علائم درتابلوها
۱- علائم استفاده شده، ممکن است تفاوتهای ناچیزی با علائم مشخص شده در مبحث بیستم مقررات ملی ساختمان داشته باشد . چنین علائمی به شرط آنکه دارای مفهوم بوده و در تصمیمگیری مانعی ایجاد نکند، مجاز است.
۲- بازتاب نوری و تیرگی رنگ تابلو باید طوری باشد که به راحتی قابل رؤیت و درک باشد.
۳- تابلوها و علائم تصویری ایمنی باید در ارتفاع مناسب در دید چشم نصب شوند در مکانهایی که نور طبیعی ضعیف است، باید از رنگهای بازتاب نور و خود نور و مواد شب رنگ و یا نور مصنوعی استفاده کرد.
۴- زمانی که خطر مصرح در تابلو، دیگر وجود نداشته باشد، تابلو باید سریعاً از محل برچیده شود.
۵- علامت باید به میزان کافی روشن و قابل رویت بوده، اما باعث خیره شدن چشم نشود.
۶- رنگ علائم نوری ایمنی باید هماهنگ و مطابق جدول رنگهای ایمنی (بند ۲۰-۲-۲ مقررات ملی ساختمان ایران) باشد.
۷- اگر یک علامت نوری در کنار یک علامت صوتی بکار رود، باید بین آنها هماهنگی ایجاد شود. به این صورت که دور و فرکانس نور چشمکزن و گردان باید همزمان با افت و خیز علائم صوتی باشد.
۱- همه تابلوهای تبلیغاتی و معرف کاربری به جز موارد ذکر شده تحت عنوان تابلوهای بینیاز از جواز، برای نصب در محل باید مجوز تابلو اخذ نمایند.
۲- تغییرات بعد از ساخت و نصب تابلوها باید کاملاً منطبق بر مشخصات تعیین شده در مجوز تابلو باشد. هرگونه تغییر مغایر با مشخصات مندرج در مجوز باید با اطلاع و اجازه مسئولین ذیربط، یا با تجدید مجوز صورت گیرد.
۳- اجرای مفاد این مقررات در مورد تابلوها نباید دارای تناقض با سایر قوانین و مقررات شهری مصوب و مقررات ملی ساختمان و یا سایر مقرراتی که در مرتبه بالاتری نسبت به تأمین سلامتی، ایمنی و رفاه مردم وضع و تصویب شدهاند، باشند.
۴- دارنده تابلو مسئول نگهداری از آن در شرایط منطبق با مجوز است. در غیاب او این مسئولیت به مالک ملک محول میگردد.
۵- به کاربریهایی که از نظر قوانین کشور و ضوابط شهری اجازه استقرار و فعالیت در محل خود را ندارند، مجوز نصب تابلو داده نمیشود.
۶- این مقررات شامل کلیه تابلوهایی میگردد که در فضاهای عمومی و برای استفاده عموم به کارگرفته میشود.
۷- در مناطق و ساختمانهایی که به درخواست هیئت مدیره مسئول و تصویب مسئولین ذیربط، محلهای خاصی برای نصب تابلوها درنظر گرفته میشود تبعیت از مشخصات مصوب برای کلیه دارندگان تابلو الزامی است.
۸- در مناطق و ساختمانهای با ارزش تاریخی، تابلوها از مشخصات ویژهای تبعیت میکنند. تعیین مشخصات تابلوها در اینگونه مناطق و ساختمانها منوط به ضوابط خاص یا طراحی مجموعه تابلوهای روی نمای ساختمان از جهت شکل، ابعاد، محل نصب، رنگآمیزی، نورپردازی و غیره خواهد بود. در طراحی مجموعه تابلوها باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
۱-۸ – خدشهدار نشدن شخصیت و هویت بافت و معماری با ارزش و تاریخی.
۲-۸- تقلیل تأثیر وجودی تابلوها روی نمای ساختمان و مجموعه به حداقل ممکن از طریق محدودیت ابعاد و هماهنگی رنگ و شکل آنها با نما و تطابق محل نصب آنها با تقسیمات نمای ساختمان.
تابلوهایی که نیاز به مجوز ندارند:
۱-تابلوی موقت معرفی کننده دست اندرکاران امر ساختمان در ساختمانهای در حال احداث حاوی نام کارفرما، مجری، طراح معماری، سازه، پیمانکاران و تاریخ آغاز به کار ساختمان، کاربری آتی بنا، با ابعاد حداکثر ۱ متر مربع، در مدت ساخت بینیاز از مجوز است.
۲-تابلوهای موقت مربوط به اجاره و فروش ابنیه و املاک، در مساحت حداکثر ۵/۰ متر مربع به تعداد یک عدد واقع در هر ملک.
۳-تابلوهای هشداردهنده موقت در مورد ساختمان در دست احداث، امکان سقوط مصالح ساختمانی و نظایر آن، به مساحت حداکثر ۲۵/۰ متر مربع.
۴-پلاک معرف تأسیسات و اماکن مربوط به تأسیسات زیربنائی شهری مثل پست برق، مخابرات و تلفن به مساحت حداکثر ۲۵/۰متر مربع.
۵-شیشه نویسی روی ویترین مغازهها در صورتیکه از ۲۵% سطح شفاف ویترین بیشتر نباشد.
۶-تذکرات و هشدارهای ایمنی و عمومی در ابعاد حداکثر ۲۵/۰ متر مربع.
۷-تابلوهایی که از سوی مقامات رسمی نصب میشود شامل،تابلوهای انتظامی، تابلوهای اطّلاع رسانی و راهنمای مسیر و تابلوهای راهنمای شهری.
۸-پرچم کشور یا دیگر کشورها و سازمانهائی که دولت جمهوری اسلامی ایران عضو آنها میباشد، گروهها و پیامهای دینی، نهادهای سیاسی مدنی.
۹-تابلوهای کوچک که نمایانگر شماره پلاک هستند، از جمله تابلوهای کوچکی که جهت معرفی نام ساکنین یک واحد مسکونی تعبیه میشوند.
۱۰-تابلوهای منع کننده از شکار، ماهیگیری، آبتنی، ورود به املاک خصوصی، هشداردهنده نسبت به حیوانات وحشی و نظایر آن.
تابلوهای غیرمجاز
۱- هرنوع تابلو دارای نورپردازی که موجب تابش نور مستقیم به داخل بناهای اطراف خود شود، مگر آنکه تابلو مربوط به بنای مذکور باشد.
۲- هرنوع تابلویی که کل یا بخشی از آن به هرشکلی متحرک طراحی شده باشد و از مسیر بزرگراهها قابل رؤیت باشد غیرمجاز است. این ممنوعیت شامل عقربه های ساعت، بادنماها و پرچمها یا آن دسته از تابلوهای موقتی که نصب آنها مجاز دانسته شده، نمی شود.
۳- هرنوع تابلویی که دارای چراغهای چشمکزن، چراغهای با نورهای لحظهای خیره کننده یا چراغهای رنگی متحرک یا با شدت رنگ متغیر بوده از مسیر بزرگراهها قابل رویت باشد، غیرمجاز است. چنانچه این تابلوها مطابق قوانین برای امنیت عمومی مردم یا هشدارهای ترافیکی نصب شده و یا نشانگر زمان، دما، شرایط جوی یا محیطی باشد، مجاز است.
۴- هرنوع تابلویی که پنجره، درب، راههای خروج اضطراری، پلکانها یا نردبانهای فرار یا عادی و بازشوها یا دریچههای ورود نور یا هوا یا هر نوع راه دخول و خروج بنا را سد کرده باشد.
۵- هرنوع تابلویی که در محیطهای عمومی یا املاک خصوصی به درخت نصب شود.
۶- هرگونه تابلو که در محیطهای عمومی یا املاک خصوصی بر روی تجهیزات شهری مانند پستهای برق، کیوسک تلفن، تیرها، جدولهای کنار معابر، پیادهروها، چراغهای برق، شیرهای آتشنشانی، پلها، علائم بزرگراهها یا تابلوهای دیگر نصب شوند.
۷- هرنوع تابلوئی که به دلیل مکان قرارگیری، موقعیت، اندازه، شکل یا رنگ، مسدود کردن، معیوب کردن، محو و تضعیف کردن، مانع شدن یا مغشوش کردن منظر علائم انتظامی و کنترل ترافیک یا هر علامت یا وسیله دیگری شود که توسط نهادهای دولتی و عمومی نصب شده است و همچنین باعث اغتشاش عبور یا اشتباه در هدایت وسایل نقلیه گردد.
انواع پلاکها و تابلوهای مجاز
۱- تابلوهای راهنمای شهری
۲- تابلوهای راهنمای مسیر
۳- تابلوهای اطلاع رسانی
۴- تابلوها و علائم انتظامی
۵- تابلوهای تبلیغاتی
۶- تابلوها و پلاکهای معرف کاربری
۷- تابلوها و پلاکهای نام ساختمان
۸- تابلوها و پلاکهای داخل ساختمان
سطح مجاز تابلوها
سطح مجاز تابلوهای تبلیغاتی، تابلوهای معرف کاربری، تابلوهای نام ساختمان و تابلوهای داخل ساختمان براساس مقررات مورد عمل شهرداریها محاسبه و تعیین میگردد.
محدوده نصب انواع تابلوها
۱- تابلوهای معرف کاربری الزاماً باید در ملک محل وقوع کاربری نصب شوند مگر در مواردی که در این مقررات آمده باشد.
۲- تابلوهای معرف کاربری فقط مجاز به نصب روی نمای اصلی ساختمان یا داخل ملک و رو به عبور عمومی می باشند.
۳- محل نصب تابلو بر ساختمان باید به صورتی انتخاب شود که هماهنگ با خطوط و سطوح اصلی معماری و نمای ساختمان بوده و به تشخیص مسئولین به معماری و نمای ساختمان لطمهای وارد نیاورد. تابلوها نباید نمای دومی برای ساختمان پدید آورند، بلکه بهگونهای طراحی و نصب شوند که جزئی از نمای ساختمان به چشم آیند.
۴- تابلوهای مجاز روی نمای اصلی ساختمان، باید بهگونهای قرارگیرند که در دید عمومی بر نمای ساختمان، هیچ بخشی از تابلو از لبههای محیطی نمای ساختمان خارج نگردد. محل نصب تابلوها باید همواره از لبههای عمودی نما نسبت به دیوار همسایه حداقل ۱۵ سانتیمتر و از کف پیادهرو و حداقل ۶۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد.
الف- ارتفاع تابلوها
۱- حد زیرین ارتفاع تابلوهایی که از زیر آنها عبور میشود نباید از ۵/۲ متر پایینتر باشد و یا سازه و اجزای آن بالاتر از این ارتفاع نسبت به متوسط تراز کف و زمین معبر قرار گیرند.
۲- حد زیرین تابلوهای دیواری و تابلوهای ایستادهای که ضخامت آنها از ۱۰ سانتیمتر تجاوز نمیکند و از زیرآن افراد عبور نمیکنند، باید حداقل ۶۰ سانتیمتر بالاتر از متوسط کف و زمین باشد.
ب- ارتفاع مجاز حد فوقانی تابلوها
۱- در تابلوهای معرف کاربری حداکثر ارتفاع مجاز نصب لبه فوقانی تابلوهای دیواری مربوط به کاربرهای واقع در طبقه همکف و نیز تابلوهای طره و ایستاده با پایه نگهداری آنها، زیر سطح کف پنجره طبقه اول و حداکثر ۶ متر از متوسط کف معبر است.
۲- حداکثر ارتفاع مجاز نصب تابلوهای دیواری نام ساختمان، حد نهایی دستانداز بام است.
پیشروی مجاز تابلوها در حریم معابر عمومی
۱- کلیه تابلوهای دیواری باید به صورتی روی نمای ساختمان نصب شوند که اگر در ارتفاع کمتر از ۵/۲ متر نسبت به زمین و کف قرار گیرند، حداکثر پیشآمدگی آنها در حریم معبر عمومی۱۰ سانتیمتر باشد.
۲- به تابلوهای طره که عمود بر نمای اصلی ساختمان نصب میگردند، به شرطی که پیشروی آنها در معبر عمومی حداکثر تا یک سوم عرض پیادهرو و حداقل ۹۰ سانتیمتر از لبه سوارهرو فاصله داشته باشد، طبق مقادیر جدول شماره یک؛ اجازه پیشروی در حریم معبر عمومی داده میشود:
ردیف | حداقل ارتفاع تابلو نسبت به تراز کف معبر(متر) | حداکثر پیشروی در معبر(سانتیمتر) |
۱ |
۲٫۵ | ۲۵ |
۲ |
۲٫۷۵ |
۵۰ |
۳ |
۳ |
۷۵ |
۴ |
۳٫۲۵ |
۱۰۰ |
۵ |
۳٫۵ |
۱۲۵ |
۶ | ۳٫۷۵ |
۱۵۰ |
حداکثر پیشآمدگی در ارتفاع بالاتر از۵/۳ متر از تراز کف معبر۵/۱ متر است.
حداقل ارتفاع لبه زیرین تابلوهای طره و یا هر نوع پیشآمدگی تابلو، در محدود ۱۵ متری تقاطع خیابانها نباید کمتر از ۵ متر باشد.
حریم تابلوها
الف- حریم تابلوهای انتظامی، راهنمای شهری و راهنمای مسیر
۱- حریم تابلوهای انتظامی، راهنمای شهری و راهنمای مسیر به قرار زیر است.
حداقل فاصله لبه بیرونی تابلوها در معابر داخل شهر تا لبه سوارهرو باید ۴۵ سانتیمتر باشد. در مورد سایر معابر و بزرگراهها و معابر حومه شهر ضوابط شهرداریها ملاک خواهد بود.
عدم تداخل انواع دیگر تابلوها در این حریم ضروری بوده و باعث افزایش ایمنی عبور و مرور و تمرکز حواس رانندگان و عابرین میشود.
ب- حریم تابلوهای معرف کاربری
یک سوم عرض پیادهروها از حد املاک مجاور خیابان به اندازه حداکثر ۵/۱ متر عرض به شرط باقی ماندن ۹۰ سانتیمتر تا لبه سوارهرو حریم نصب تابلوهای معرف کاربریها میباشد.
به لحاظ مشروط بودن اجازه پیشروی تابلوهای فوق در معبر عمومی محدوده نصب تابلوهای معرف کاربری و تابلوهای انتظامی و راهنمای شهری باید همواره از هم مجزا باشد.
ج- حریم تابلوهای تبلیغاتی
در برخی خیابانها و میدانها و فضاهای شهری که در ضوابط شهرداریها مجاز شناخته شوند، اجازه نصب تابلوی تبلیغاتی داده میشود. حریم نصب تابلوهای تبلیغاتی طبق ضوابط شهرداریها است.
مطالب تابلوها
۱- مطالب تابلوهای نام ساختمان محدود به نام و یک تصویر یا شماره ساختمان است.
۲- در هر تابلوی معرف کاربری حداکثر استفاده از مطالب زیر مجاز است:
– نوع کاربری، شغل، نام خاص، تصویر مناسب با کاربری یا نماد کاربری (پیکتوگرام) یا علامت تجاری که میتواند حاوی سال تأسیس باشد.
۳- دوبارهنویسی و تکرار مطالب تابلو ممنوع است. (موارد استثنا به تشخیص مرجع صدور پروانه تابلو مجاز است) این ضابطه شامل تابلوهای تبلیغاتی نمیشود.
۴- مطالب تابلو باید از نظر دستور زبان و املاء صحیح باشد.(موارد استثنا به تشخیص مرجع صدور پروانه تابلو مجاز است)
۵- تابلوهایی که مطالب آنها از نظر نهادهای قضایی کشور یا مسئولان کنترل تابلوها برخلاف عفت عمومی و یا مصالح اجتماعی تشخیص داده شود و یا به موجب شکایت افراد حقیقی و حقوقی و یا تشخیص نهادهای فوقالذکر مصالح آنان را تحدید کند و یا به آنها صدمه زند، ممنوع است.
۶- تابلوهایی که با استفاده از شکل و رنگ و سایر مشخصات علائم هشدار دهنده و یا نوشتههای “ایست”، “خطر” و دیگر مطالبی که به تشخیص مسئولین امکان ایجاد شبهه با تابلوهای انتظامی دارند، ممنوع است.
۷- استفاده از علامت و نماد کاربری (پیکتوگرام) برای کاربریهای اضطراری و عمومی به منظور تشخیص سریعتر اماکن مربوط به آنها توصیه میشود.
۸- استفاده از الگو وطرح یکسان تابلو، برای تابلوهای معرفی کاربریهای هم نوع توصیه میشود.
خط تابلوها
خط تابلو و نحوه درج مطالب، به تشخیص مسئولین اجرای مقررات تابلوها، باید خوانا و قابل تشخیص باشد. محدودیت های زیر در مورد خط در تابلو الزامی است. موارد استثنا باید به تأیید مراجع ذیربط برسد.
۱- استفاده از خط و زبان فارسی در مطالب تابلوها الزامی است. ضرورت استفاده از زبان و خط بیگانه در کاربریهای عمومی اضطراری مانند داروخانه، اماکن درمانی و اورژانس، پلیس و غیره بسته به تشخیص مسئولین اجرای مقررات تابلو و تبلیغات خواهد بود.
۲- اولویت خط فارسی بر خط بیگانه در کلیه تابلوهای معرف کاربری دو زبانه الزامی است. تنها در مواردی چون تابلوهای سفارتخانهها، کلیساها، انجمنهای اقلیتهای قومی و سایر مواردی که کاربری به اتباع خارجی و اقلیتهای قومی و زبانی اختصاص دارد، اولویت خط فارسی حذف میگردد. اما به هر حال در کنار خط بیگانه، خط فارسی نیز باید وجود داشته باشد.
۳- حداکثر اندازه حروف در تابلوهای تبلیغاتی و معرف کاربری که در مناطق تجاری ارائه میشوند. دو سوم ارتفاع تابلو یا ۷۵ سانتیمتر (هر کدام کمتر باشد)خواهد بود. در مناطق مسکونی این اندازه به دوسوم ارتفاع تابلو یا ۵۰ سانتیمتر(هر کدام کمتر باشد) محدود میگردد.
۴- در تابلوهای معرف کاربری دوزبانه دارای اولویت خط فارسی، ارتفاع خط بیگانه به میزان حداکثر دوسوم اندازه خط فارسی مجاز است.
۵- مطالب فارسی مندرج در تابلوهای تبلیغاتی فضای باز باید از جانب جادهها، بزرگراهها و خیابانهای شریانی درون شهر کاملاً خوانا و واضح باشد چنین تابلوهایی باید بهگونهای نصب شوند که حداقل فاصله و خوانایی تعریف شده در ضابطه تابلوهایی تبلیغاتی در آنها رعایت گردد.
رنگ تابلوها
۱- توصیه میگردد انتخاب رنگ تابلوها با توجه به ماهیت کاربری تعیین گردد.
۲- استفاده از رنگهای متنوع و ترکیبهای گوناگون رنگی هماهنگ یا متضاد در تابلوهای کاربریهای تجاری و تبلیغاتی آزاد است.
۳- در تابلوهای ساختمانهای مسکونی، اداری، درمانی، مذهبی، آموزشی، بانکها و سایر کاربریهایی که به تشخیص مسئول اجرای مقررات فاقد روحیه تجاری و تفریحی هستند، باید حداکثر از ۲ رنگ بدون احتساب رنگهای سفید و سیاه استفاده گردد.
۴- توصیه میشود که کلیه وزارتخانهها و دستگاههای اجرایی هریک برای شعب، ادارات و مؤسسات ذیربط خود تابلوهای یکسان با رنگهای مشخص تهیه نمایند تا این مؤسسات بهتر و آسانتر شناخته شوند.
نورپردازی تابلوها
۱- نورپردازی تابلوهای معرف کاربری باید توسط منابع نوری ثابت باشد که از بیرون برسطح تابلو بتابد و یا در داخل تابلو کار گذاشته شده باشد. این نور نباید مزاحمتی برای رانندگان و عابرین ایجاد نماید. به هرصورت نور تابلوها نباید در فاصله ۱۲۰ سانتیمتری بیش از یک شمع برفوت مربع شدت داشته باشد.
۲- نورپردازی تابلوها نباید بهگونهای باشد که تابش مستقیم روی ساختمانها و کاربریهای اطراف داشته باشد. شدت نور تابلوها در هر نقطه از معابر عمومی یا فضاهای ساختمان یا ملک مجاور نباید بیش از یک شمع برفوت مربع باشد.
۳- نورپردازی تابلوهای معرف کاربری و تبلیغاتی بهصورت چشمکزن و رقصان در مناطق مسکونی و در حاشیه بزرگراهها ممنوع است . این تابلوها باید فقط با نور ثابت نورپردازی شوند.
۴- در مناطق تجاری و در سایر مناطق، تابلوهای چشمکزن و رقصان، بنا به تأیید مسئولین اجرای مقررات تابلوها مجاز است.
۵- نصب تابلوی تبلیغاتی نورپردازی شده دارای چراغهای قرمز و سبز یا زرد در مجاورت تقاطعها، به صورتی که مانع کارکرد صحیح چراغهای راهنمای رانندگی گردد، ممنوع است.
۶- نورپردازی تابلوها نباید بهگونهای باشد که موجب آزردگی و ایجاد مزاحمت برای همسایگان و منازل همجوار گردد. چنانچه بعد از صدور مجوز برای تابلویی معلوم شود که تابلوی مزبور باعث ایجاد مزاحمت میشود، بنا به دستور مسئولین اجرای مقررات تابلوها، مالک تابلو موظف است در اسرع وقت نسبت به تغییر تابلوی خود و رفع مزاحمت اقدام نماید.
۷- به جز تابلوهایی که مسئولین اجرای مقررات تابلوها به جهت برآوردن آسایش، سلامت و امنیت عمومی مشخص میکنند، کلیه تابلوهای معرف کاربری الکتریکی یا نورپردازی شده باید بین نیمه شب تا طلوع آفتاب خاموش شوند.
۸- تابلوهای چشمکزن، روشن خاموش شونده و دارای تصاویر متحرک، که سرعتی بیش از ۳۰ مرتبه روشن و خاموش شدن در دقیقه دارند باید به نحوی نصب شوند که حداقل پایینترین نقطه تابلو تا سطح زمین ۹ متر باشد.
۹- قبل از نصب هرنوع تابلو یا نورپردازی در مجاورت فرودگاهها، اخذ تأدییه از مقامات مسئول در بخشهای هدایت پرواز و ناوبری فرودگاه مزبور الزامی است.
۱۰- هیچ تابلویی نباید غیر از طریق الکتریکی روشن شود و روشهای الکتریکی و سیمکشی آن باید منطبق با مقررات ملی ساختمان باشد. نباید از جرقه و شعله در هوای آزاد به منظور تبلیغ و یا نورپردازی تابلو استفاده شود.
تابلوهای ناهماهنگ
۱- تابلوهای ناهماهنگ به تابلوهای موجودی گفته میشود که به تشخیص مسئولین، مغایر با مقررات مصوب باشند، با این تابلوها بسته به میزان هماهنگی و لطمه به منظر شهری برخورد میشود.
۲- چنانچه تابلویی ناهماهنگ با ضوابط مصوب باشد، بسته به میزان ناهماهنگی به دارنده تابلو مهلت داده میشود تا نسبت به جمع آوری و یا اصلاح و تطبیق آن با ضوابط موجود اقدام نماید.
۳- نحوه برخورد با تابلوهای ناهماهنگ و مهلت های لازم جهت جمعآوری، اصلاح و تطبیق آنها با ضوابط مصوب و میزان جرایم تابلوها را مقررات شهرداریها تعیین میکند.